فقط از طرف دولت پارت پادشاه دست‌نشانده باشد.
در اینجا لازم است عین کلمات تاسی‌توس را ذکر کنیم، تا موقع دولت پارت در ارمنستان برای خواننده روشن باشد. مورّخ مذکور گوید (سالنامه، کتاب ۱۳ بند ۳۴): «از طرفی بلاش قبول نمی‌کرد، برادرش تیرداد از سلطنتی، که از او داشت، محروم گردد بلاش قبول نمی‌کرد، برادرش تیرداد از سلطنتی، که از او داشت، محروم گردد و نیز راضی نمی‌شد، که تیرداد این سلطنت را از عنایت یک دولت خارجه بداند. از طرف دیگر کربولو در خور عظمت روم می‌دید، که این دولت نتیجه فتوحات لوکولّوس [۱]و پومپه را از نو بدست آرد. علاوه بر آن ارامنه با تردیدی، که داشتند، گاهی باین طرف و گاه بطرف دیگر متوسّل می‌شدند.
این مردم بواسطه موقع جغرافیائی خود و از جهت شباهتی، که به پارتیها از حیث اخلاق دارند و زواجهائی، که با پارتیها کرده‌اند، استقلال مملکت را در نظر دارند و ترجیح می‌دهند، که آقایانشان را در میان پارتیها جستجو کنند» .
اگرچه از نوشته‌های تاسی‌توس این معنی برنمی‌آید، ولی نظر بجریان وقایع باید دارای این عقیده بود، که پس از مذاکرات سفرای کربولو و اوم‌میدیوس با بلاش در باب احتراز از جنگ، طرفین بروم رجوع کرده‌اند، که قراری در باب ارمنستان داده شود، دولت روم دادن جواب را مدّتها بتأخیر انداخته و بالاخره جواب داده است، که باید تیرداد از سلطنت ارمنستان صرف‌نظر کند یا سلطنت خود را در آن مملکت از رومیها بداند، امّا تیرداد، چنانکه از بند ۳۷ همان کتاب سالنامه‌های تاسی‌توس برمی‌آید، خود را پادشاه ارمنستان می‌دانسته و اشخاصی را، که با رومیها بودند، سخت تعقیب می‌کرده. بالاخره کربولو پس از سه سال سستی لازم دید، که داخل جنگ شود. با این مقصود اطاعت نظامی را در لژیون‌های رومی سخت‌تر کرد، دوستان جدیدی در میان اقوام سلحشور هم‌جوار یافت و باتّحاد روم با فرس‌من پادشاه گرجستان قوّت داد. بعد آنتیوخوس پادشاه کمّاژن را بر آن داشت، که از سرحدّ ارمنستان تجاوز کند و خودش هم
________________________________________
- ↑ Lucullus.
