می‌کند و از قرائن دیگر معلوم است، که فی الحقیقة بنای صفّه و غالب عمارات یکجا طرّاحی شده و کار بدست خشیارشا در همان زمان سلطنت پدرش داریوش شروع و پس از جلوس او ختم گشته.
پس از عبور از این سردر بزرگ وارد صحن عریض و طویلی می‌شدند، که محدود بود: شمالا بحصار صفّه، شرقا به کوه و جنوبا بنمای دو قصر سلام یا به دیوار دیگری، که بظنّ قوی، در موازاة این نما بوده. از وجود سردر داخلی دیگر، که ناتمام مانده و در محور اصلی قصر دوّم است و عمود بر سردر بزرگ واقع شده، می‌توان استنباط کرد، که سابقاً دیوار دیگری در اینجا وجود داشته.
اپدانه
سطح طالاربار، که موسوم به اپدانه است، قریب ۴ مطر از سطح سردر بزرگ بلندتر ساخته شده و برای رسیدن بآن یک پلّه‌کان دو طرفی موجود است. دیوارهای پیش بست سطح اعلی به نقوشی مزیّن است و در اینجا کتیبه‌ای از خشیارشا دیده می‌شود.
بین پهلوهای پلّه‌کان دو طرفی، در وسط، شکل هشت نفر مستحفظ هخامنشی نقش شده، که در دو صف روبروی یکدیگر ایستاده‌اند و پیش روی آنان فضائی فارغ است، که برای کتیبه‌ای تهیّه شده بوده و در مثلّثهای انتهای پیش‌بست، صورت شیری، که گاوی را می‌درد و نقش یک ردیف درخت سرو کنده شده.
حجّاریهای دیوارهای پیش‌بست مجلسی بزرگ نشان می‌دهد: در دست راست صف طویلی است از نمایندگان ملل مختلفۀ تابعه، که در عید نوروز باج خود را آورده‌اند، در دست چپ صفوف طویلی از مستحفظین پارسی، مادی و خوزی، که منتظر دسته‌های مذکور می‌باشند. بلندترین ردیف سنگهای این نقش، که ضمناً محجّر جلو قصر هم بوده است، اکنون از میان رفته. چند قطعه از آنها هنوز در میان خاکهای پای دیوار موجود است، قطعات دیگر را از حدود سال ۱۸۱۰ میلادی هیئت اوسلی [۱]و سایر سیّاحان انگلیسی برداشته برده‌اند و اکنون در موزۀ بریطانیائی است.
________________________________________
- ↑ Ouseley.
