بیستون را در بابل و ترجمۀ آرامی همان کتیبه را در جزیرۀ الفان‌تین[۱] مصر، که مستعمرۀ یهودی بود، یافته‌اند و از مقایسۀ این نسخه‌ها ظنّ قوی این است، که تاریخ اصل کتیبه قبل از ۵۰۹ ق. م است. امّا اینکه در غیر این موارد خط دیگری نیز بکار برده باشند، معلوم نیست، اگرچه بعض محقّقین را عقیده آن است، که چون نوشتن خط میخی برای مکاتبات عادی مشکل بوده، بجای آن در دفترخانه‌ها و در میان مردم خط آرامی بکار می‌برده‌اند و شاید در این دوره هم مانند دورۀ ساسانی به آرامی می‌نوشتند و بپارسی می‌خواندند (هوزوارش). در اینکه زبان آرامی در این زمان در آسیای پیشین متداول بود، تردیدی نیست، زیرا در توریة چند دفعه ذکر شده، که یهودیها عریضه‌ای بشاه بخطّ و زبان آرامی نوشتند (مثلا کتاب عزرا فصل ۴) و می‌بینیم، که ببعض کتیبه‌های شاهان هخامنشی نسخۀ آرامی علاوه شده و نیز مسکوکاتی در بین النهرین بدست آمده، که خط آرامی دارد و یک کاغذ حصیری یافت شده، که آرامی بر آن نوشته‌اند و این کاغذ حصیری را به سنۀ ۴۵۰ ق. م نسبت می‌دهند[۲].
یک جای کتیبۀ بیستون این حدس را، که غیر از خط میخی خط دیگری هم در زمان هخامنشیها بکار می‌رفته، تأیید می‌کند. داریوش در بند ۲۰ از ستون چهار گوید (چنانکه ویسباخ موافق نسخۀ عیلامی خوانده): که کتیبه‌ها را بطور دیگر نوشتم، به آریانی که سابقاً نبود، ولی محقّقین دیگر در این باب اختلاف دارند و مطلب روشن نیست (پائین‌تر بآن باز رجوع خواهیم کرد). اگر دقیق شویم، معلوم است، که خط پارسی قدیم هرچند شکلا میخی است، ولی از حیث اسلوب بخط امروزی ما شبیه است (وقتی که بی‌اعراب می‌نویسیم)، زیرا مخلوط از علامات هجائی و الفبائی است. جهت شباهت از اینجا است، که خط امروزی ما از خط عرب آمده و اعراب خط را از نبطیها گرفته‌اند و آنها هم از آرامیها. بنا
