پرش به محتوا

برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۱۲۲۱

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

اضطرابی در یونان پدید آمد و خواستند تدارکاتی بینند، ولی دموستن نطّاق معروف آتن به آتنیها فهماند، که باین شایعات نباید اعتباری داده پارسی‌ها را دشمنان خود پندارند.

کشته شدن اردشیر

اردشیر را در سال ۲۰ سلطنتش باگواس خواجه زهر داد و شاه بر اثر آن درگذشت. جهت این اقدام خواجهٔ مزبور درست معلوم نیست. دیودور گوید (کتاب ۱۷، بند ۵) «در سلطنت فیلیپ، اخس شاه پارسی‌ها بود و اعلی درجهٔ شقاوت را نسبت به تبعهٔ خود بکار می‌برد.

از این جهت مورد بغض گردید و باگواس، یکی از رؤساء قراولان شاهی، او را زهر داد. این خواجهٔ جنگاور مردی بود فاسد و طبیبی را آلت اجرای جنایت خود کرد» . بعض مورّخین دیگر، مانند پریدو[۱] نوشته‌اند، که خواجهٔ مذکور مصری بود و شدّت عمل اردشیر نسبت به مصریها و بی‌اثر ماندن عجز و الحاح او، راجع به اینکه این‌قدر سختی با مصریها نکند، او را به کشیدن انتقام تحریک کرد.

الین نوشته، کینهٔ خواجهٔ مزبور بقدری شدید بود، که پس از قتل اردشیر جسد او را ریزریز کرده به سگها خوراند. برخی از نویسندگان را عقیده این است، که اردشیر قسمتی از سختیهای خود را دربارهٔ مصریها جبران کرد، چنانکه سالنامه‌های مصری را خریده به کاهنان پس داد، ولی قضیّهٔ کشتن آپیس گاو مقدّس مصری‌ها را ممکن نبود جبران کند و همین قضیّه حسّ انتقام را در دل خواجهٔ مصری، که وطن‌پرست متعصّبی بود، مشتعل داشته باعث قتل اردشیر شد. صحّت این روایات معلوم نیست، زیرا، اگر جهت این بوده، چرا باگواس خواجه با تقرّبی، که در نزد اردشیر داشت و زمام امور را بدست گرفته بود، کشیدن انتقام را تا سال ۲۰ سلطنت اردشیر، یعنی ۶ سال پس از فتح مصر، بتأخیر می‌انداخت. این جنایت جهت دیگری داشته، که بر ما معلوم نیست. دیودور سی‌سی‌لی گوید: «پس از تسخیر مصر اردشیر ببابل برگشت و در عیش و عشرت غوطه‌ور شده زمام تمام امور را


  1. Prideau. Hist. des Juifs et des peuples voisins.