پرش به محتوا

برگه:TaranehayeKhayyam.pdf/۳۳

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

۳۳
خیام فیلسوف

زیرا که بر علیه سرنوشت شورش میکند و ازین لحاظ بد بینی در او تولید میشود. شکایت او اغلب از گردش چرخ و افلاک است نه از خدا. و بالاخره خیام معتقد میشود که همهٔ کواکب نحس هستند و کوکب سعد وجود ندارد:

  افلاک که جز غم نفزایند دگر... (۲۸)  

در نوروزنامه (ص۴۰) بطور نقل قول مینویسد: «.. و چنین گفته‌اند که هر نیک و بدی که از تأثیر کواکب سیاره بر زمین آید بتقدیر و ارادت باریتعالی، و بشخصی پیوندد، بدین اوتارو قسی گذرد.» نظامی عروضی در ضمن حمایتی که از خیام می‌آورد میگوید که ملکشاه از خیام درخواست میکند که پیشگوئی بکند هوا برای شکار مناسب است یا نه و خیام از روی علم نیور نیوار Météorologie پیشگوئی صحیح میکند[۱] بعد میافزاید: «اگر چه حکم حجة‌الحق عمر بدیدم، ندیدم او را در احکام نجوم هیچ اعتقادی..»

در رباعی دیگر علت پیدایش را در تحت تأثیر چهار عنصر و هفت سیاره دانسته:

  ای آنکه نتیجهٔ چهار و هفتی،  
  وز هفت و چهار دایم اندر تفتی. (۲۹)  

چنانکه سابق گذشت بد بینی خیام از سن جوانیش وجود


  1. یک کتاب در خصوص همین علم به خیام منسوب است موسوم به: «لوازم الامکنه».