اصفهانی حکمرانی شهر را به ابو السوار سپرد. برخی مورخان ارمنی مینگارند که ابو السوار یا پسرش فضلون آنی را با پول از الپ ارسلان خریداری نمود ولی این سخن باورکردنی نیست چه الپ ارسلان بینیازتر از این بود که شهری را که بدان دشواری گشاده بود با پول به کسی بفروشد! بههرحال ابو السوار پسر کوچک خود منوچهر را که بچه خردسال بود به حکمرانی آنی برگمارده از آن هنگام دومین شاخه شدادیان که ما داستان آنان را در گفتار دومین خواهیم نگاشت بنیاد گذارده شد۱.
۹ - فضلون دوم پسر ابو السوار
ابو السوار در سال ۴۵۹ درگذشت۲ منجمباشی مینویسد پس از ابو السوار پسرش فضل به جای او نشست و بود تا در سال ۴۶۶ پسرش فضلون بر وی شوریده پادشاهی را از دست او بگرفت. ولی این نوشته منجمباشی اشتباه است و پسر ابو السوار و جانشین او همین فضلون بود و فضل نامی در میان نیست دلیل این نخست آنکه «فضل» و «فضلون» یک نام بیشتر نیست زیرا چنانکه گفتهایم ایرانیان به عادت آن روزی بر آخر برخی نامها «آن» میافزودند چنانکه سهلان و فیروزان و هرمزان و مهران و مملان و وهسودان. «فضلون» هم «فضل» بوده سپس «فضلان» یا «فضلون» گفتهاند. چنانکه همین فضلون را گاهی «فضل» نیز میخواندهاند. قطران میگوید:
ابو المظفر پر فضل فضل بن شاوور که بر معادی بارد قضای بد به قضیب در قابوسنامه نیز ابو السوار را «شاور بن الفضل» مینامد. پس این باور کردنی نیست که نام پدری فضل و نام پسرش فضلون باشد. دوم آنکه در چندین کتاب فضلون را پسر ابو السوار نوشتهاند و کسی او را نوه ابو السوار یا پسر فضل نخوانده. از جمله ابن اثیر آشکار مینویسد: «فضلون بن ابی الاسوار الروادی۳» در قابوسنامه مینویسد: «امیر فضلون بو السوار۴». قطران نیز چنانکه شعرش را آوردیم او را «فضل بن شاور» میخواند سوم آنکه در همهجا فضلون و منوچهر را دو برادر خواندهاند و
________________________________________
(۱) . برای تفصیل این داستانها ابن اثیر سال ۴۴۶، و کتاب عماد اصفهانی داستان الپ ارسلان تاریخهای وارتان و ارسداگیس و چامچیان دیده شود. چامچیان داستان گشادن آنی را با شرح دراز نگاشته است.
(۲) . منجمباشی، جلد دوم، ص ۵۰۸.
(۳) . تاریخ ابن اثیر، حوادث ۴۹۲.
(۴) . قابوسنامه، چاپ تهران، ص ۱۷۹.
شهریاران گمنام جلد ۱