خواهیم نگاشت در اینجا شرحی از او (از ابو دلف نیا) که همزمان ابو الهیجاء و مملان بوده می‌نگاریم.
اسدی این خاندان را تازیک و از قبیلۀ شیبان می‌خواند. ولی نام پدر ابو دلف و چگونگی فرمانروایی او دانسته نیست. نخستین خبری که از او هست جنگ او با ابو الهیجاء نوه سالار است که او را بشکسته دوین و دیگر شهر را از دستش بگرفت.
چنان‌که این داستان را در بخش نخستین نگاشته‌ایم.
خبر دیگر لشکرکشی اوست بر واسپورگان و تاراج و تالان آنجا در سال ۳۷۳ هجری (۴۳۲ ارمنی) که معلوم نیست پیش از آن حادثه یا پس از آن بوده۱. آسوغیک می‌نگارد سپاه او ۹۰۵ تن پیاده از تازیکان بودند۲. آشود پادشاه و واسپورگان نیز ابو الخریب نامی را از بزرگان۳. با دو تن دیگر به نام دیگران گریگور با همگی سپاه واسپورگان به جنگ او فرستاد. اینان به کوره «جواش»۴ آمده در جایی که «باگیار»۵نامیده می‌شد فرودآمده بیاسودند و اسبان خود را در بیابان به چرا سردادند. به یک ناگاه تازیکان فرارسیده همه آن اسبان بگرفتند. ارمنیان در آن دز به نگهداری خود پرداخته بیرون نیامدند. تازیکان کس پیش ایشان فرستاده سوگند یاد کردند که اگر بیرون آمده سلاح خود بسپردند گزندی بدیشان نرسانده رهاشان سازند. ولی چون ارمنیان بیرون آمده سلاح خود بسپردند تازیکان همه را از دم شمشیر بگذرانیدند و ابو الخریب و دیگران و گریگور را نیز دست بسته همراه خود بردند۶.
________________________________________
(۱) . زیرا تاریخ جنگ ابو دلف با ابو الهیجاء نواده سالار دانسته نیست.
(۲) . عبارت است و مترجمان کتاب آن را «خزران» معنی کرده‌اند ولی خزران را با ابو دلف تازیک چه بستگی بوده است؟ یقین است که درست عبارت بوده و مقصود تازیکان است.
(۳) . در کتابهای دیگر نوشته‌اند که این ابو الخریب برادرزاده آن ابو الخریب سپهبد بوده که ما در پیش نگاشتیم.
(۴) _.
(۵) _.
(۶) . در اینجا عبارتی هست می‌نویسد: «شهر نیز جز با فدیه رهایی نیافت» معلوم نیست مقصود کدام شهر است چه «باگیار» دز بوده نه شهر. شاید مقصود وسطان است که نشیمن آشود بود چه آسوغیک در عنوان فصل گفته که ابو دلف واسپورگان را ویرانه ساخت. می‌توان گفت که تنها - وسطان را فدیه گرفته و نچاپیده.
شهریاران گمنام جلد ۱
