پرش به محتوا

برگه:SeyrHekmatDarOrupa.pdf/۴۷۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.

در قضا یا که عقل پیش خود دریافته و از تجربه نگرفته است . پس بر طبق این دوازده وجه دوازده مفهوم ذهنی مطلق به دست می آید که معلومات قبلی می باشند ، یعنی قالبهایی هستند که عقل در هـرچه میخواهد حکمی بکند و ترکیبی بسازد اول در آن قالبها میریزد و آن مفهومهای دوازده گانه از این قرار است .

در کمیت ۱ - وحدت[۱]، ۲- کثرت[۲]، ۳ - کلیت[۳] در کیفیت 4 ـ ایجاب[۴]، ه ـ سلب[۵]، ٦ ـ حصر[۶] در نبت ۷ ـ ذاتیت[۷] و عرضیت[۸] ۸ علیت و معلولیت[۹] ٩ـ مشارکت[۱۰] یا (مقابله)[۱۱] ( نظریه اینکه متقابلها با هم نحوی از مشارکت دارند )

در جهت ۱۰ـ امکان[۱۲] وامتناع[۱۳]، ۱۱- تحقق[۱۴] ایجابی یا سلبی ۱۲ ـ وجوب[۱۵] و امکان[۱۶].

این مفهومهای دوازده گانه را کانت به پیروی از ارسطو و «قاطیغو رياس»[۱۷] یعنی مقولات نامیده است ، زیرا ارسطو هم


  1. Unité
  2. Pluralité
  3. Totalité
  4. Réalité
  5. Négation
  6. Limitation
  7. Subsistance
  8. Inhérence
  9. Causalitè
  10. Communauté
  11. Réciprocité
  12. Possibilité
  13. Impessibilité
  14. Existerce
  15. Necessité
  16. Contingence حکمای ما این معنی را هم امکان اصطلاح کرده اند و با آن امکان که مقوله دهم شمردیم تفاوت نگذاشته اند همین قدر باید متوجه بود که این امکان مقابل وجوب است و آن امکان مقابل امتناع است.
  17. Categories در نزد اروپائیان مقولات ارسطو مقولات وجود اصطلاح شده است ، ومقولات كانت مقولات فهم ، و باید توجه کرد که این مقولات كه كانت آنها را مقولات اولیه میشمارد شامل است آنچه را که پیشینیان معقولات اولیه می گفتند و بعضی از آنچه را معقولات ثانیه می نامیدند.
–۲۱۸–