آسيا- عزل مروان بن حكم از مدينه و نصب سعيد بن عاص به جاى او،شهادت حضرت امام حسن(ع)بواسطۀ مسموم كردن جعده دختر اشعث بن قيس الكندى زوجۀ آن حضرت آن بزرگوار را،گويند چون معاويه مى‌خواست يزيد را وليعهد كند و اينفقره با حيات حضرت امام حسن(ع)درست نميآمد جعده را بفريفت و به او وعده‌ها داد و او آنحضرت را مسموم كرد و پس از رحلت خواستند در جوار قبر منوّر رسول(ص)آنحضرت را دفن كنند مروان بن حكم با بنى اميّه مانع شدند لهذا جسد آنحضرت را در قبرستان بقيع به خاك سپردند. [سنه 50-سنه 670 مسيحى]
آسيا- وفات مغيرة بن شعبه والى كوفه كه مدتها بود اعور شده و يكچشم او در يرموك نابينا گرديده،ولايت زياد بن سميّه در كوفه علاوه بر اينكه ولايت بصره را داشت،فتح قهستان بقولى خروج قريب أزدى و زحاف طائى از خوارج و كشته شدن آنها،قصد كردن معاويه كه منبر حضرت رسول(ص)و عصاى آنحضرت را به شام نقل نمايد و گرفتن آفتاب و نهى جمعى و ترك معاويه اين قصد را،فوت حكم بن عمرو الغفارى در مرو به قولى،فوت سعد بن ابى وقاص در عتيق 1به قولى،فوت صفيّه دختر حىّ بن اخطب از زوجات حضرت رسول(ص)بقولى،وفات عثمان بن ابى العاص الثقفى و عبد الرّحمن بن سمرة بن حبيب بن عبد الشمس در بصره،وفات ابو موسى اشعرى به قولى،فوت مدلاج بن عمرو سّلمى.
اروپا- جنگ بسر بن ارطاة و سفيان بن عوف ازدى در خاك روم به قولى،و جنگ فضالة بن عبد اللّه الانصارى در دريا.
افريقا- عزل معاوية بن حديج السّكونى از ولايت مصر و ولايت مسلمة بن مخلّد در مصر و افريقا به قولى،امّا اصّح اينست كه در اين سال ولايت افريقا با عقبة بن نافع بود،و گفته‌اند معاوية بن حديج در اينسال فقط از حكمرانى افريقا معزول شد و عقبة بن نافع به جاى او مامور شده،بهرحال چون لشكركشى در اين ناحيه زياد بود در اينسال عقبه در سمت جنوب كرتاژ در چهار هزار ذرعى دريا شهر قيروان را بنا نهاد كه مأمن عساكر مسلمين و اموال آنها باشد و دورۀ اينشهر سه هزار و شصت باع بود(باع اندازه گشودن و دراز كردن هر دو دست است وقتيكه از هم بگشايند)در سال پنجاه و پنجم اينشهر تمام و مسكون شد،و در ظرف اينمدّت عساكر اسلام در اطراف افريقا فتوحات كردند و متصرّفات مسلمانان اتّساعى بهمرسانيد و اختلاف در اين اخبار بسيار است الاّ آنكه مسلّم است قيروان را عقبه ساخته و مسكون نموده،و ولايت مسلمة بن مخلّد در مصر و افريقا پس از عزل عقبه بوده و از جانب مسلمه ملازم او موسوم به ابو المهاجر حكومت افريقا يافته. [سنه 51 هجرى-سنه 671 مسيحى]
آسيا- مخالفت حجر بن عدى از دوستان على بن ابيطالب عليه السّلام با معاويه و زياد بن سميّه،كه آخرالامر با اصحاب خود كشته شد،كشته شدن عمرو بن الحمق و متابعين او نيز،دادن زياد بن سميّه حكومت خراسان را به ربيع بن زياد الحارثى، كوچانيدن پنجاه هزار نفر بصرى و كوفى را با اهل و عيال به همراهى ربيع به خراسان و غلبه بر بلخ صلحا بعد از آنكه خودسرى مينمودند،و غلبه بر قهستان قهرا،فوت جرير بن عبد اللّه بجلى به قولى،فوت ميمونة بنت الحارث از زوجات حضرت رسول(ص)به قولى، كشته شدن سعيد بن زيد از عشره مبشرّه بامر معوية.
[سنه 52 هجرى-سنه 672 مسيحى]
آسيا- خروج زياد بن خراش عجلى و فرستادن زياد بن سميّه،سعد بن حذيفه را با جماعتى به دفع او و مقاتله كردن در ارض مسكن از سواد و رفتن.ازين محلّ،خروج معاذ طائى بر زياد و كشته شدن او به قولى،فوت عمران بن الحصين الخزاعى در بصره فوت كعب بن عجره.
اروپا- جنگ سفيان بن عوف اسدى در روم و ماندن فصل زمستان در خاك روم و وفات او در آنجا به قولى،بعضى گفته‌اند بسر بن ابى ارطاة در اين سال در زمستان با سفيان بن عوف در خاك روم بود،و محمّد بن عبد اللّه ثقفى در تابستان با روميها جنگ كرد،اصّح روايات اينست كه در اينسال يزيد بن معويه شهر قسطنطنيه را محاصره كرد و درين محاصره يكنوع فشنگ آتشين كه به(آتش كرژوا)معروف بود بكار برده ولى بفتح قسطنطنيه نايل نشد(آتش كرژوا بمعنى
