عمير اللّيثى در سجستان كه او نيز تا كابل را در تحت حكمرانى خود درآورد.مأمور شدن عبد اللّه بن معمر به مكران كه تا جيحون راند،مامور شدن عبد الرّحمن بن عبيس به كرمان،مامور شدن جماعتى به فارس و اهواز، طغيان اهل فارس و فرستادن عبد اللّه بن عامر لشكر از بصره به تدمير آنها و فتح كردن عساكر اسلام اصطخر و دارابجرد و جور(فيروزآباد)را و مصفى نمودن آن حدود را از طغيان ياغيان و نوشتن اينواقعه را به عثمان،و امر كردن عثمان به اينكه هرم بن حيان اليشكرى و هرم بن حيان عبدى و خريّت بن راشد،و منجاب بن راشد،و ترجمان الهجيمى را در بلاد فارس عامل نمايند.حكومت احنف در مرو،حكومت حبيب بن قرّة الير بوعى در بلخ،حكومت خالد بن عبد اللّه بن زهير در هرات،حكومت امير بن احمر در طوس،حكومت قيس بن هبيرة السّلمى در نيشابور،افزودن عثمان بر مسجد حضرت رسول(ص)و نقل كردن گچ از بطن نخل به مدينه براى عمارت مسجد، و بنا كردن آنرا با سنگهاى منقوش و ستونهاى آنرا سنگى نمودن و ريختن سرب در آنها و قرار دادن طول مسجد را به صد و شصت ذراع و عرض آنرا به صد و پنجاه ذراع،حجّ كردن عثمان و سراپرده زدن در منى كه اوّل سراپرده‌اى بود كه عثمان در منى زده بود و نماز را با تمام كردن كه بهمين جهة شروع كردند به بعضى گفتگوها در حقّ اين خليفه،و برخى اين فقره را نسبت به سال سى‌ام داده‌اند.
[سنه 30 هجرى-سنه 650 مسيحى]
آسيا- عزل وليد بن عقبه از كوفه،و نصب سعيد بن عاص بن اميّه به جاى او،گرفتن سعيد بن عاص گرگان را صلحا و تميشه را قتالا،و در اين غزا حضرت امام حسن و امام حسين(ع)و ابن عباس و بعضى ديگر از معارف با او بودند.مقاتلۀ حذيفة بن اليمان در باب الابواب به قصد معاونت عبد الرّحمن بن ربيعة،ملاحظۀ اختلاف در نسخ قرآن و امر كردن عثمان به استنساخ نسخ چندى از روى نسخه‌اى كه به خط اين خليفه در پيش حفصه دختر عمر بود،و پس از استنساخ منتشر نمودن اين نسخه‌ها و ناپديد كردن ان نسخه‌ها كه با يكديگر اختلاف داشتند،افتادن خاتم حضرت رسول(ص)در چاه أريس كه واقع در دو ميل از شهر مدينه بوده از دست عثمان و پيدا نشدن آن و ساختن خاتمى به شكل آن براى مهر كردن نامه كه آن نيز در مقتول شدن عثمان مفقود شد،فرستادن معاوية اباذر را از شام به مدينه و خواهش كردن ابوذر از عثمان رفتن و اقامت كردن در ربذه را،و قبول شدن اين خواهش،وفات حاطب بن ابى بلتعه اللخمى،وفات عمرو بن ابى سرح الفهرى،فوت مسعود بن ربيع،يا ابن ربيعة بن عمرو القارى 1وفات عبد اللّه بن كعب بن عمرو الانصارى،درگذشتن عبد اللّه بن مظعون برادر عثمان،فوت دحيۀ كلبى صحابى به قولى.
[سنه 31 هجرى-سنه 651 مسيحى]
آسيا- بعضى فتح ارمينيّه را به دست حبيب بن مسلمه در اينسال سى و يكم نوشته‌اند،هلاك شدن يزدجرد آخرين پادشاه عجم از سلسلۀ ساسانى در مرو در خانۀ شخص آسيابانى و دفن كردن يكى از رؤساى مذهبى نصارى او را و ساختن حظيره براى قبر او و منقرض شدن دولت عجم به هلاكت يزدجرد كه بيست سال سلطنت كرده بود،چهار سال به آسايش،و شانزده سال در زد و خورد با عساكر اسلام،لشكر كشيدن عبد اللّه بن عامر به خراسان،و فتوحات او در اينسفر صلحا و قهرا از اينقرار بود طبسين صلحا،قهستان صلحا،و باخرز و جوين از اعمال نيشابور، بيهق،بشت از اعمال نيشابور،خواف،اسفراين،ارغيان،نيشابور،نساء،ابيورد،سرخس، طوس،هرات،بادغيس،بوشنج،مرو،سوانجرد،مرورود،طخارستان و غيرها،و در همين سفر اهالى جوزجان،و طالقان،و فارياب با جمعيّت زيادى با عساكر اسلام مقاتله شديدى نموده مغلوب شدند و جيش اسلام جوزجان را قهرا به گرفتند و طالقان و فارياب و بلخ را نيز فتح كردند،و لشكر اسلام به خوارزم رفته ولى بى‌نيل مرام معاودت كرد،و ابن عامر پس از اين فتوحات شكرانه را از نيشابور به عزم حج و محرم و روانه شد،فتح كرمان و ولايات اين ايالت از سيرجان و جيرفت و غيره به سردارى مجاشع بن مسعود سلمى،به حكم عبد اللّه بن عامر،فتح سجستان و كابل و بلاد اين نواحى
