برگه:IranDarZamanSasanian.pdf/۱۰۶

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
ایران در زمان ساسانیان
۱۰۶
 

مطابق تواریخ موجوده ولخش بنویسد، قابوس نوشته است و این همان کاووس (کیوس) برادر خسرو اول است، که بجای پادشاه کرمان، که در عهد اردشیر بوده، مذکور شده است.[۱]

در سیاست‌نامه نظام‌الملک[۲] عباراتی از کتاب موسوم به پیشینگان‌نامگ (کتاب پیشینگان) نقل شده است.

گذشته از این کتابی بنام تاج‌نامگ داشته‌اند، حاوی صورت نطقها و دستورها و فرمانهای سلاطین و نظایر آن فعلا دشوار است، که بگوییم در این مجموعه چند سند تاریخی مندرج بوده است. نام کتاب تاج‌نامگ در فهرست ابن‌الندیم[۳] مذکور و نقلهایی از آن در عیون الاخبار ابن قتیبه مسطور است. بعضی از این عبارات منسوب به پادشاهی است، که نام ایشان ذکر نشده، و بعضی استخراج از اندرز خسرو پرویز است، که گویند خطاب به فرزندان و دبیران و گنجوران و حاجبان خویش کرده است. ذکری که طبری از نامه‌های سلاطین می‌کند ( مثل‌نامه شاپور سوم بحکام ایالات و نامه بهرام چهار به سران سپاه و نامه خسرو اول به پاذگوسپان آذربایجان)، ظاهرا مأخوذ از تاج‌نامگ است.

چنین پیداست، که کتابهای خاصی هم بنام تاج‌نامگ موجود بوده است، زیرا که در الفهرست (ص ۱۱۸، سطر ۲۸) اسم یک تاج‌نامه مذکور شده، که حاوی شرح اقوال و افعال انوشیروان (خسرو اول) بوده و ابن المقفع آن را ترجمه کرده است. یکی گابریلی بر آن است، که تاج‌نامگ منحصر بفرد بوده و عبارت اقوال و افعال انوشیروان الحاقی است.[۴]


  1. ایضا ص ۳۰، و یادداشت ۲. راجع به نامه تنسر رک گابریلی، مجله مطالعات شرقیه. ج ۱۳، ص ۲۱۷ ببعد و کریستنسن، شاهان، ص ۹۰-۸۳.
  2. سیاست‌نامه، چاپ شفر، متن، ص ۱۹؛ ترجمه، ص ۱۲.
  3. چاپ فلوگل، ص ۳۰۵، سطر ۱۱.
  4. گابریلی، مجله مطالعات شرقیه، ج ۱۳، ص ۲۱۵ و بعد.