۱۵ سپتامبر = ۳۰ محرم
قصر سلطنت‌آباد و ضمایم آن بزرگ‌ترین عمارات ییلاقی شاه در خارج طهران و از چند عمارت که در باغ وسیع پرآبی ساخته شده مرکب است.
بعد از گذشتن از در ورودی و عبور از خیابان پردرختی به بنای وسیعی می‌رسیم که قسمت مرکزی قصر محسوب می‌شود و قسمت کم‌ارتفاع‌تری از پهلو آن را به یک برج یا عمارت مربع شکلی متصل می‌نماید. صدراعظم هر وقت می‌خواهد راحت کند و از شر مردم مزاحم فارغ شود به این عمارت پناه می‌جوید.
عمارت مزبور مشتمل است بر آبدارخانه و آشپزخانه و در طرف دیگر آن حوضی بزرگ و بعد از آن عمارت بیرونی است و در سمت دست راست برج ساعت سلطنت‌آباد قرار دارد که از میان درختان سر به افق کشیده.
عمارت اندرونی در ته باغ قدری در طرف چپ بیرونی است و در نزدیکی آن ساختمانی است که شاه آن را «موزۀ تاریخ طبیعی» می‌خواند. این موزه فقط از عکس حیوانات درست شده و تمام دیوارهای آن را از همین عکس‌ها پر کرده‌اند.
عمارت بیرونی دو طبقه است و طبقۀ دوم آن سرسرایی دارد و در وسط آن تالار بزرگی است که در نوع خود بی‌مانند به شمار می‌آید.
دیوارهای این تالار را با سنگ‌های مرمری که روی آن نقش گل و بوته کنده‌اند مزین کرده‌اند و در وسط آن حوضی است که فوارۀ باریکی باران‌ریزی از آب بر آن می‌افشاند و هوا را خنک‌تر می‌کند و پنجره‌ها که شیشه‌های الوان دارند حدت تابش نور را کمتر می‌نمایند.
دورادور این تالار دو طبقه اتاق است، شاه معمولا در طبقۀ پایین در تالاری روبه شمال می‌نشیند ولی کمتر موقعی غیر از موقع صرف نهار در اطاق می‌ماند زیرا که اگر به شکار نرود بیشتر اوقات او به قدم زدن در خیابان‌های سایه‌دار باغ می‌گذرد و در هر ساعتی از این عمل لذت می‌برد، من هم تا بتوانم از گردش در این باغ که منزلم چسبیده به آن است و دری به آن دارد که کلیدش پیش خودم هست تمتع می‌برم.
برج ساعت به تقلید یکی از آتشکده‌ها ساخته شده و بی‌شباهت به برج مرموز مانی[۱]
- ↑ Magne
