شش روز سه روز نوشته و اشتباه است و همان شش روزیکه ناسخ التواریخ، در صفحه ۳۳۱ جلد دوم قاجاریه (در شرح سلطنت و جهانگیری! محمد شاه قاجار) نوشته درست‌تر است) و مأمور اجراء حکم هم اسمعیل‌خان قراچه‌داغی بود.[۱]
محمد حسن خان اعتمادالسلطنه در کتاب رؤیای صادقه یا خواب خلسه در شرح احوال میرزا ابوالقاسم قائم مقام مینویسد: «خدا و خلق داند که ترتیب نظام و نظم هر چه در ایران از اواسط سلطنت خاقان تا اواسط سلطنت محمد شاه ظهور و وجود یافت بکاردانی پدرش میرزا بزرگ قائم مقام یا کاردانی خودش بود، با بیان و تقریریکه سحبان معروف سپر اندازد، و با انشائیکه حریری مقامات خود را پنهان سازد مدعیان ولینعمت و ولینعمت‌زادگان خود را متقاعد نمود، و گوئی از آن میدان با چوگان بلاغت ربود که رقیبان بلکه حبیبانش ساحر خواندند و در جادوگری او سخنها راندند مگر سحر جز این میکند که چند عشره فرزند بلاواسطه خاقان که هر یک خود را از آحاد الوف میدانستند از حق سلطنت خود دست کشیده و چون پاشکستگان در گوشه خزیدند از کارهای او و پدرش قشون منظم و نظامی است که در آذربایجان ترتیب دادند و اساس و اسامی نیکو بر آن لشکریان نهادند. مهارت او در امور پلیتیکی معروف است و تدابیر او بعد از فوت خاقان (فتحعلیشاه) مشهور است مثل فرمانفرما[۲] و ملک‌آراء[۳] و شجاع‌السلطنه[۴] و رکن‌الدوله[۵] و ظل‌السلطان[۶] و سایر اعمام محمدشاه را، بوصفهای مختلف، بر سر جای خود نشاند. در علم و دانش و صدق و بینش او احدی را حرفی نبود؛ از در سیادت و غرور او را متهم کردند که داعیه سلطنت در سر دارد و حال آنکه امروز معلوم و آشکار است که چنین هوایی در سر نداشته است و چنین تخم نهالی در مزرع دل نکاشته بود.
محمد شاه میخواست خالوی خود آصف‌الدوله را در کارهای مملکت دخالت دهد سایر معاندین ابداع این مجعولات را مینمودند و از نقل این مقولات نامعقول هر روز بر کدورت خاطر محمد شاه می‌افزودند تا خرمن هستی او را بر باد داده و مهر سکوت بر آن دهانی که به پهنای فلک بود نهادند».
میرزا ابوالقاسم قائم مقام نثر فارسی را از تشبیهات و افکار سبک هندی بیرون آورده و در نوشتجات خود تا توانسته است لغات مأنوس مصطلح بکار برده و شالوده نثرنویسی امروز را ریخته و یک تنه اسلوب نویسندگی را عوض کرده و آن را بپایه دوره‌های قبل برگردانده است. میگویند وقتی که محمد شاه امر بحبس او داده سفارش کرده است باو قلم و کاغذ ندهند و اگر چیزی برای شاه مینویسد نیاورند و میگفته است که در قلم این مرد معجزه‌ای است میترسم خواندن نوشته او مرا از تصمیمی که نسبت باو گرفته‌ام باز دارد از جمله تألیفاتی که باو نسبت
- ↑ اسمعیل خان قراچه داغی فراشباشی محمد شاه بود این سمت را در ابتدا سلطنت ناصرالدین شاه نیز داشت و چون در شورش و توطئه‌ای که بر علیه میرزا تقی‌خان امیرکبیر در آغاز صدارتش از طرف بیگانه و خودی چیده شده بود او هم دست داشت از این جهت پس از آرامش اوضاع نامبرده بدستور امیر بکلی از کار بر کنار و اموالش مصادره شد و سپس باردبیل تبعید گردید.
- ↑ حسینعلی میرزا.
- ↑ محمد قلی میرزا.
- ↑ حسنعلی میرزا.
- ↑ علینقی میرزا.
- ↑ علیخان.
