برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۱۴۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۴۴
رجال ایران

دست داده چندان خوشش نمی آید. حاج ملااسمعیل پس از چند دقیقه که از نشستن حاج ملاعلی میگذرد در ضمن وعظ بمناسبتی این شعر حافظ را بصدای بلند میخواند:

  مبوس جز لب معشوق و جام می حافظ که دست زهدفروشان خطا است بوسیدن  

خواندن این شعر هم باین صراحت به حاج ملاعلی خیلی برمیخورد و کینه او را سخت در دل میگیرد و چندی بعد از ناصرالدینشاه تبعید او را درخواست کرده و شاه هم با درخواست حاجی کنی موافقت میکند و او را به تبریز تبعید مینماید. حاج ملااسمعیل سالها در تبریز اقامت داشت تا اینکه در سال ۱۳۰۶ هـ. ق. حاج ملا علی در گذشت و او به تهران آمد و وعظ و خطابه خود را ادامه داد و بمناسبت فوت حاج ملاعلی کنی روزی در سر منبر پس از ذکر مقدمات این شعر فردوسی را خواند:

  دمی آب سرد از پی بدسگال به از عمر هفتاد و هشتاد سال  

اعتمادالسلطنه در یادداشتهای روزانه (خطی) خود راجع بحاج ملا اسمعیل مینویسد: «سه‌شنبه ۲۹ ربیع‌الاول ۱۳۰۶: حاجی ملااسمعیل واعظ را آنجا دیدم[۱] این شخص سی و پنج سال است که با من آشنا و رفیق بود حالا مدتی بود بواسطه اینکه حاجی ملاعلی مرحوم با او بد بود او را مردود و از تهران بیرون فرستاده تبریز بود خیلی پیر و شکسته شده از چشم و گوش علیل شده خیلی از ملاقاتش مشعوف شدم ساعت یک حضرت ولیعهد در همان منزل حسنخان ورود فرمودند» و نیز مینویسد: «دوشنبه ۲۲ رمضان ۱۳۰۷: حاجی ملا اسمعیل حالا نود سال دارد اگر چه پیر شده اما باز خوب حرف میزند و موعظه میکند» در جمادی‌الاولی سال ۱۳۱۲ هـ. ق. در سن یکصد سالگی در تهران درگذشت. تاریخ فوت او را روشن شاعر در مرثیه‌اش چنین ذکر می‌نماید:

  ده و دو بود فزون از هزار و سیصد سال  
  ز هجرت نبوی آن خلاصه امکان  
  بعشر دوم ماه جمادی‌الاولی  
  نمود رحلت و اندر بهشت کرد مکان  

چنانکه خوانندگان گرامی بخواهند اطلاعات بیشتری از زندگانی و شرح حال او بدست آورند بکتب ذیل مراجعه نمایند: مطلع الشمس - الماثر والاثار - اعیان‌الشیعه - الذریعه - ریحانةالادب - طرائق الحقایق - ناسخ‌التواریخ خطی متمم جلد قاجاریه - تاریخ گویندگان اسلام جلد اول - علمای معاصرین.


سید اشرف‌الدین نسیم شمال


اشرف سید اشرف‌الدین از اهالی گیلان صاحب و نویسنده روزنامه فکاهی و عامیانه نسیم شمال بوده وفاتش در سال ۱۳۴۲ هـ.ق. مطابق هزار و سیصد و دو شمسی در تهران رخ داد.


  1. منزل حسنخان خواجه مظفرالدین میرزا ولیعهد معروف بشکروار.