ادای باریگاد‌های انقلاب کبیر فرانسه را در می‌آورد هنوز اهل ورد و رسل و جفر وحساب اعداد و جمل است و ما حتی تا به امروز نیز به جای پرداختن به علوم دقیق و اصول تکنیک و فلسفه علمی، نزدیک به همه از فرنگ برگشته هامان در علوم انسانی دکترا گرفته برمی گردند.
دومین پشتوانه آن معارضه با مسیحیت قیام لوتر بود در آلمان و اعتراض (= پروتست - ریشه کلمه پروتستان) او نسبت به رهبری پاپ رم که منجر به نوعی تجدید نظر اساسی شد در همه مدعیات مسیحیت و قدرت عمل سنت مسیحی را در بیش از نیمه‌ای از اروپا کاست و کلیسا‌های محلی را قدرت داد. آن وقت ما اینجا گمان کرده‌ایم که در حوزه تشیع نیز می‌توان لوتر بازی درآورد! یا لازم است! اجازه بدهید در این باب چیزی به تفصیل از مطبوعات معاصر نقل .. کنم اما در نظر داشته باشید که علاوه بر موردی که خواهد آمد، ما در این زمینه گاهی باسید باب طرفیم؛ که اصلاً نمی‌داند چه می‌خواهد. اما حاصل عملش در بهائیگری اینکه ما به جای تجدید نظر (رفرم) در تشیع اکنون با مذهب‌سازی جدیدی طرفیم که رسیدگی به زیانهایش در حد این دفتر نیست و گاهی با کسروی که ایضاً به جای رفرم، دین‌سازی تازه می‌کند. و گاهی با شریعت سنگلجی که شجاعت فکری و روحیاش فقط تا آنجا می‌کشید که تنها پای قضیه «رجعت» اما می‌گذاشت. به اعتقاد من این حضرات همه اشتباه کرده‌اند. چرایش را بعد خواهید دید. اکنون اجازه بدهید درباره لوتر بازی ورقی به مطبوعات معاصر بزنیم:
«متفکران اصلاح طلب مسلمان در قرن نوزدهم - (!) که
