و امراء آن باندک اشاره‌ای تحریک میشدند. همینکه قضایای افغانستان بین دولتین ایران و انگلستان حل شد فتنه آنجا را با رواج کشیدن تریاک و شیره برای همیشه بخواب کردند.
هنگامیکه فریزر در خراسان سیاحت مینمود شایع بود که شاه شجاع معروف به شجاع‌الملک با کمک قشون انگلیس بافغانستان داخل شده، قندهار و نواحی اطراف آنرا تصرف کرده است.
فریزر گوید:
«این مسئله نه تنها طبقهٔ عوام بلکه اولیای امور خراسان را هم بوحشت انداخته بود، چونکه قندهار محلی بود که دولت ایران آنرا جزء متصرفات خود میدانست.
زمانیکه من در خراسان بودم محمدرضاخان وزیر آنجا صاف و ساده بمن گفت که من برای چه در خراسان سیاحت میکنم[۱]، او بطور وضوح اظهار نمود که من برای دیدن اوضاع فعلی خراسان آمده‌ام که برای انگلیسی‌ها جاسوسی کنم و همچنین گفت که شما پس از تصرف کابل بخراسان خواهید آمد که در آنجا با روسها جنگ کنید، چونکه انگلیسها خیال میکنند روسها قصد هندوستان دارند.»[۲]
فریزر در خراسان عدهٔ زیادی از امراء آنجا را ملاقات نمود و با یارمحمدخان
- ↑ فریزر قریب دو ماه در خراسان توقف نمود و از راه درجز، میان ایلات ترکمان رفت و از طربق استراباد و چشمه‌علی و فیروزکوه بطهران و از راه مازندران و گیلان به تبریز رفت و کتاب و سفر او در اینجا ختم میشود و از این شخص دیگر اسمی در میان نیست تا هنگامیکه بعضی از شاهزادگان ایرانی، پسران حسینعلی میرزای فرمانفرما از شیراز فرار نمودند و از راه بین‌النهرین و شامات براهنمائی قونسولهای انگلیسی بلندن رسیدند و در آنجا، فریزر مترجم شاهزادگان شد که شرح آن در موقع خود بیاید.
فریزر شرح مسافرت خود را در این تاریخ (۱۸۳۳ - ۱۸۳۴) در دو جلد کتاب جمع کرد که قریب بهزار صفحه میباشد و در تاریخ ۱۸۳۸ این دو جلد کتاب در لندن بطبع رسیده است.
- ↑ فریزر، جلد دوم، (صفحه ۲۴۳)
