و لذا ورود چهره نما بایران آزاد گردیده است.
سابقا هم یاد آور شدیم که مجله الاسلام در اصفهان؛ مدت پنج ماه از طرف عين الدوله توقیف شد.
با فشاری و کلای دوره اول مجلس برای آزادی جراید
رفتار عین الدوله نسبت بجرايد ملی و توقیفهای متوالی آنها بدست این صدر اعظم سبب گردید که مدیران جراید بهرقسم هست، نظارت و تفتيش دولت را نسبت بجراید ملغی سازند و در امتیاز نامه خود بخصوص کلمه (آزاد) را که تقریبا حکایت از عدم بازرسی دولت در آنها مینمود ، قید کنند ولی این کار در طول سلطنت مظفرالدین شاه انجام نگرفت و حتی نسبت بروزنامه تربیت که سابقا نیز اشاره کردیم ، با اینکه از نشان دادن و فرستادن روزنامه خود برای وزارت انطباعات معاف بود ؛ مع ذلك اين آزادی من غیر رسم بود و در دستخط و فرمان سلطنتی راجع بروزنامه مذکور عنوان ( روزنامه آزاد ) قید نگردید و شاید این مزیت هم برای مرحوم ذكاء الملك ؛ مدير تربیت ؛ از آن جهت بوده که وی عضو رسمی وزارت انطباعات و دارالترجمه ملی بوده و علاوه براین مزایای دیگری را نیز داشته است . بهر صورت اولین روز نامه که در زمان مظفرالدین شاه عنوان (روزنامه آزاد) پیدا کرد ، روز نامه مجلس بود که در سال ۱٣٢٤ قمری ؛ پس از تاسیس و انعقاد مجلس شورای ملی ؛ تاسیس یافت. روزنامه مذکور بمدیری آقا میرزا محمد صادق طباطبائی) فرزند شهید راه آزادی ( آقا سید محمد مجتهد طباطبائی ) که خود و پدرش از آزادیخواهان معروف و مخصوصا مرحوم طباطبائی از موسسین و پیشقدمان مشروطیت ایران بشمار است اداره میشد و همین مزیت سبب گردید که عنوان روزنامه آزاد ؛ پروز نامه مجلس داده شود و از تفتیش و نظارت دولت معاف باشد . از اینرو باید گفت عنوان روزنامه آزاد ؛ بروزنامه مجلس بعلت وابستگی آن بفرزند یکی از علمای بزرگ یعنی آقا سید محمد طباطبائی بوده و درباریان نتوانسته اند از دادن این عنوان بروزنامه وی جلوگیری کنند.
آزاد بودن روزنامه مجلس در دستخطی که بصحه شاه رسیده قید گردیده و ما برای مزید اطلاع خوانندگان سواد دستخط را ذیلا نقل مینمائیم .
سواد دستخط مبارك همایونی
جناب اشرف صدر اعظم چون روزنامه موسومه بمجلس که اجازه طبع آن داده شده است اول روزنامه است که در هر گونه مقالات مفيده راجع بخير عامــه و مصالح امور ملکیه و ملیه و حفظ شرائط دولتخواهی بآزادی قلم مخصوص وممتاز خواهد بود و لازم است در تحت نظر و صوابدید شخصی باشد که جامع اطلاعات علمیه
