پرش به محتوا

برگه:تاریخ جراید و مجلات ایران از محمد صدر هاشمی جلد اول.pdf/۱۱۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
حرف الف بعده الدال
ادب
 

دانشمندان در جراید و مجلات تدوین و چاپ گردیده و مفصل و جامع‌ترین شرحی که در باره این شاعر قرن اخیر نوشته شده در دو محل است: یکی رساله که خان ملك مستقلا در این موضوع نوشته و در ۳۲ صفحه در برلن بطبع رسیده است. رساله مذکور بعنوان استعلام از کسانیکه از اشعار و دیوان ادیب الممالك اطلاع دارند نشر شده و نویسنده آن در صدد بوده است که دیوان کامل ادیب الممالك را بطبع برساند. خوشبختانه این عمل بعد بهمت مرحوم وحید دستگردی انجام گرفته و نام برده دیوان کامل ادیب را با مقدمه جامع و مشر و حی در شرح احوال این شاعر چاپ کرده است. مرحوم وحید با چاپ دیوان کامل ادیب خدمت بزرگی بشعر و ادبیات فارسی کرده و از اینراه بضبط و نگاهداری اشعار آنمرحوم خدمت بسزائی نموده است. در مقدمه این دیوان شرح حال جا مع و مفصلی از ادیب الممالك نوشته شده و بنابراین دومین محلی که می‌توان از شرح احوال ادیب الممالك بتفصیل آگاه شد همین مقدمه دیوان اوست.

و چون ذکر مفصل احوال ادیب الممالك چندان مورد لزوم نیست و خوانندگان میتوانند بدو محل مذکور و جا‌های دیگر مراجعه فرمایند از این جهت ما از بیان تفصیلی شرح زندگانی ادیب در اینجا صرف نظر نموده خوانندگان را بمقالات مبسوط و جامعی در این باره نوشته شده و همچنین بدیوان اشعار وی مراجعه می‌دهیم فقط در اینجا بذکر زندگانی آنمرحوم تا آن اندازه که مربوط بحیات نامه‌نگاری اوست می‌پردازیم. برای این قسمت بنقل از دو مورد یکی روزنامه کاوه، چاپ برلین و دیگر از رساله خان ملك؛ اکتفا می‌نمائیم. چه بگمان نگارنده در هیچ کجا شرح احوال ادیب الممالك؛ بهتر و جامع‌تر از این دو محل تدوین نشده است. روز نامه كاوه (شماره ۲۰ سال دوم) پس از اشاره برفتن ادیب بتبریز می‌نویسد: « میرزا سید محمد صادق قائمقامی ملقب بادیب الممالك در سنه ١٣١۶ قمری روز نامه باسم ادب در همان شهر ( مقصود تبریز است ) تأسیس کرد که رویهمرفته ۱۷ شماره از آن منتشر شد. بعضی قصاید خود را نیز در آن جریده نشر می‌کرد؛ بعد‌ها رو زنانه