منتظم داشته‌اند و باعث سلطنت مستقله جدا‌گانه ایران شده‌اند پس بر تو لازم است که بجهت واژه ناخوانا ملت ایران علامتی پیدا بکنی که از یکطرف دلالت بر دور سلاطین قدیمه فرس داشته باشد و از طرف دیگر پادشاهان صفویه را بیاد آورد چون شکل تاج دوارده ترک قزلباش از سقرلات سرخ.
اشکال دیگر آخوند‌زاده راجع بآوردن شرح حال سروش است که در یک روزنامه چه فایده بر پر کردن چند صفحه از روزنامه است در شرح حال شمس الشعرا سروش است و در این قسمت گفتگوی زیادی درباره نسب سروش بنجم ثانی می‌کند.
این رساله در ۴۸ صفحه و در تاریخ ۱۷ شهر رمضان پارس تبل ۱۲۸۳ و در تفلیس نوشته شده و یک نسخه از آن در کتابخانه دانشکده معنون و منقول طهران موجود و به نمره ۲۷۷۶ ثبت دفتر کتابخانه است. ناگفته نماند که در همین کتابخانه یک دوره از روو نامه ملتی که در کتابخانه اعتضاد السلطنه بوده و بعداً جزء سایر کتب کتابخانه مشار الیه وقف مدرسه سپهسالار جدید شده، موجود است و مهر اعتضاد: السلطنه پشت این مجموعه دیده می‌شود.
(۱۰۴۳) ممات وحیات
مجله ممات و حیات در طهران بمدیری (کاشف السلطنه پرنس دو چای) تأسیس و در سال ۱۳۰۱ شمسی منتشر شده است. این مجله بصورت یک رساله‌ایست که در باره فواید خط آهن در ایران نوشته شده و در ۶۰ صفحه بقطع خشتی چاپ و در تاریخ برج ثور ۱۳۰۱ مطابق شهر رمضا ن ۱۳۴۰ و ماه مه ۱۹۲۲ منتشر گردیده ولی چون در پشت و عنوان آن (مجله ممات وحیات) نوشته ما آنرا در ردیف مجلات ذکر نمودیم. محل طبع آن طهران. مطبعه مجلس شورای ملی. مقدمه مجله بدینقسم شروع می‌شود: « روزی در گوشه عزلت نشسته و در بروی خود بسته باحالی افرده و دلی پژمرده بر اوضاع وطن عزیز تأسف می‌خوردم و ابیاتی از مرحوم میرزا فتح الله خان شیبانی در خاطر میسرودم و بر بیچارگی نوع خود می‌گریستم.
یار پریشان و زلف یار پریشان شهر پریشان و شهر یار پریشان
کار رما نه چه گشت در هم و برهم مردم کارند گاه کار پریشان
تا آخر غزل. در این بحر تفکر و غم چندان فرو رفته و غوطه ور بودم که از همه چیزم فراموشی حاصل و از خود بی‌خبر بودم ناگهان در برهم خورد و از صدای آن بخود آمده دوستی که همیشه مشتاق صحبت او بودم وارد گردید.... بالجمله از هر دری سخن گفتیم تا آنکه بالطبیعه از پریشانی اوضاع مملکت صحبت میان آمد در مقام چاره جوئی مباحثات رد و بدل شد (خلاصه اینکه نویسنده یاد‌آور می‌شود اساس خرابی ایران نداشتن راه آهن و این رساله را در موضوع منافع راه آهن نوشته است. ). از مجله ممات وحیات بیش از همین یک شماره منتشر نشده است.
-۲۴۰-
