پرش به محتوا

برگه:تاریخ جرائد و مجلات ایران از محمد صدر هاشمی جلد دوم.pdf/۴۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
حرف ب بعده الهاء
بهلول
 

نموده و زیر آن نوشته است ( باز همان آش و همان کاسه است ) مندرجات بهلول پس از درج سرمقاله که تحت عنا و بین ( فلسفه تنبلی ) و ( مکتوب مزدک از عالم برزخ) و غیره می‌باشد عبارت است از اشعاری تحت عنوان ( ادبیات ) و مطالبی بعنوان ( استخراج از کهنه مقویم بهلول ) واخبار و تلگرافات.

هما نقسم که قبلاً یاد‌آور شدیم صفحات اول و چهارم روزنامه بهلول مخصوص درج کاریکاتور است و در هر شماره یک قسمت از اوضاع را بوسیله کاریکاتور نشان داده است. منجمله از کاریکاتوری روز نامه کاریکاتوریست که در صفحه ۴ شماره ۱۱ سال اول چاپ شده و آن مربوط بوقایع یار محمد خان کرمانشاهی هنگام استبداد صغیر در تبریز است. در همین صفحه تصویر یار محمد خان در محبس خانه علاء الدوله و تبعید او در زمان مشروطه و رفتار اعظم الدوله کرمانشاهی در زمان استبداد و توقیف او در ایام مشروطه، دیده می‌شود. برای اطلاع از سبک مندرجات بهلول اشعاری را که بعنوان ادبیات در شماره ۱۶ سال اول چاپ کرده نقل می‌کنیم:

گویند که دسته زجهال
تا مثل زمان شاه مخلوع
خواهند حکومت نظامی
این ملت بی‌نوا تمامی
چون آل علی بدست شامی
باشند اسیر دست قزاق
برگردنشان نهد حکومت
مشروطه طلب کنند توقیف
بیواهمه رشته غلامی
هر جا بینند مرد نامی
بندند ابواب شاد کامی
در ضمن بفرقه دموکرات
بهلول‌گر این سخن پذیرد
فرضا که بوند چون بهائم
هر پخته ستایدش بخامی
بی مدرک این گروه عامی
خرخسته شود ز بی‌لگامی
عاقل نکند تصو ر ایزاک

نمونه از( کهنه مقویم بهلول ): احوال فلک اصلاحات دلالت دارد بر لایری بودن وزراء و گردن کلفتی امرا معمول شدن امتحان مسلکی در ادارات اضافه مواجب گرفتن دشمنان دموکرات هجوم از قحطی گریختگان بخوان یغما ولا ینحل ماندن معما، مباینت فعل با قول، رقابت رؤساء با فرعون وابوالهول؛ محبوس شدن بزرگان و میل آن‌ها با فروختن آتش در مملکت، ضدیت افکار اکثریت ملت با آراء اکثریت پارلمان...

روزنامه بهلول از روزنامه‌های فکاهی بوده و در آن ایام طرفدار و خواننده زیاد داشته است چنانچه تک شماره‌های آن همیشه بیش از قیمت معمول بفروش می‌رسیده است.

در نمونه‌های مختلفی که نگارنده از این روزنامه در دست دارد در حاشیه صفحه اول شماره پنجم سال اول آن مورخ شنبه ۱۶ ربیع الاول ۱۳۲۹ قمری، باخط جوهری نوشته شده این شماره پس از انتشار تماماً توقیف وصاحب خط اضافه کرده است که بز حمت زیاد این شماره را بدست آورده است. از اینرو جای آنرا دارد که مختصری از خصوصیات این شماره را نقل کنیم: کاریکاتور صفحه اول این شماره راجع بکارهای ( پیرم خان ) معروف و مشتمل بر دو قسمت می‌باشد، یک قسمت مربوط باصلاح ادارات دولتی بدست پیرم است و نامبرده در حالیکه عده‌ای را با شلاق بیرون می‌کند ( یالا یالا) قسمت دوم پیرم خان خطاب بعده نموده می‌گوید: (شما اینجا چه می‌کنید بیرون بروید بالا بیرون)

-۳۷-