پرش به محتوا

برگه:تاریخ جرائد و مجلات ایران از محمد صدرهاشمی جلد سوم.pdf/۷۶

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
حرف شین بعده الرا
شرق
 

نموده و این اجمالاً یاد‌آور می‌شویم که اولین شماره برق بجای شرق در چهار صفحه بقطع بزرک که صفحه چهارم آن نیز از‌بان فرانسه نوشته شده، بصاحب امتیازی نگارندگی (سید ضیاءالدین طباطبائی) ضبع و در تاریخ یکشنبه ۵ شوال ۱۳۲۸ قمری انتشار یافته است.

مقاله افتتاحی برق که خوانندگان را تا اندازه بعلت توقیف شرق آشنا می‌نماید تحت عنوان (توقیف شرق با مخاطره شرف ملت) واژه ناخوانا از آن چنین است: «روزنامه شرق که فقط جریده آزاد بی‌غرض ملی بود تقریباً بیست روز است (۲۰ روز و بلکه از یکماه هم متجاوز بوده است. مؤلف. ) از طرف وزرای باسم تجدد پرور بعلت هواخواهی ناموس مای بجرم طرفداری از شرف ملت بتقصیر ادای وظیفه ملیت، بگناه دعوت ملت را بحفظ حقوق خود بدون محاکمه و ثبوت تقصیر! مخالف نص قانون اساسی محکوم بتوقیف گردید.... شرق چه تفصیری داشت؟ چه گناهی کرده بود؟ جز اینکه وظیفه ملیت خود را ادا نموده بود. آیا از توقیف شرق زبان ما بسته شد؛ قلم ما شکسته گردید، افکار ما از میان رفت، نیاتمان در و نه اهمال ماند؟ اشتباهیست بس بزرک خطائی است بس سترک؟ شرق را توقیف کردید برق را منتشر ساختیم، برق را توقیف بکنید رعد راضبع و نشر می‌سازیم، رعد را از ما بگیرید لغات معموله دیگر از بین رفته. خود ما را توقیف بکنید هستند کسانیکه نیات و افکار و خیالات ملت پرستانه ما را منتشر سازند. شرق بخلاف قانون توقیف باشه چنانچه‌امین چند روزه علت قانونی تو فقرا بما ثابت کردند فی‌ها و الا بطبع و نشر شرق اقدام نموده و ماک حته خود را تعقیب خواهیم کرد. »

اهمیت روزنامه شرق و هم چنین برق و رعد واسطه سرمقاله‌های آنهاست که سید با زبان آتشین و با کمال بی‌باکی بدولت و همسایه شمالی حمله می‌نماید و بخصوص مجامع روس‌های تزاری را در ایران آشکار می‌سازد برای مزید اطلاع خوانندگان قسمتی از مندرجات روزنامه شرق را ذبلا نقل می‌نمائیم:

در شماره ۴۱ سال اول تحت عنوان (قابل توجه منصبن دنیا) عکس دسته جمعی چاپ شده و در زیر آن نام این اشخاص نوشته شده است (۱) نایب قنسول روس. (۲) رحیم خان چایپانلو رئیس اشرار (۳) ضرغام السلطان (۴) یکی از خوانین قراچه داغی (۵) افسر روس ۰ (۶) ایضاً افسر روس. در مقاله ذیل این تصویر شرح فجایع و اعمال زشت رحیم خان قراچه داغی که تحت حمایت روس‌ها بوده شرح داده شده است.

سرمقاله این شماره که چندستون صفحه اول را گرفته بانوان (یکنفر فرانسوی می‌نویسد) است. خلاصه اخبار دار الشورای ملی و وقایع شهری و تلگرافات داخله و اخبار خارجه و تلگرافات و درج دو مکتوب مندرجات شماره ۴۶ را تشکیل می‌دهد.

قسمتی از سر مقاله شماره ۴۷ که تحت عنوان (چاره) نوشته شده بدین قرار است: « چاره - قلت مسکوک - سلب اعتبار - رفع اطمینان، فقر و فلاکت عامه. کنت اغنیا بجهت کمیابی پول - تنزلزل امنیت فقدان تولید ثروت و احتیاج زیاد بپول برای مرمت خرابی‌ها و اصلاح اوضاع ما بعد - امروز در ایران از بدیهیأت اولیه

-۶۴-