انوری (قصاید)/تا ملک جهان را مدار باشد

by انوری

	تا ملک جهان را مدار باشد			فرمانده آن شهریار باشد
	سلطان سلاطین که شیر چترش			در معرکه سلطان شکار باشد
	آن خسرو خسرونشان که تختش			در مرتبه گردون عیار باشد
	آن سایه‌ی یزدان که تاج او را			از تابش خورشید عار باشد
	آن شاه که در کان ز عشق نامش			زر در فزع انتظار باشد
	وز خطبه چو تحمید او برآید			دین در طرب افتخار باشد
	تختی که نه فرمان او فرازد			حاشا که پسر عم دار باشد
	تاجی که نه انعام او فرستد			کی گوهر آن شاهوار باشد
	با تیغ جهادش نمود کاری			ار جمجمه‌ی ذوالخمار باشد
	گردی که برانگیخت موکب او			بر عارض جوزا عذار باشد
	نعلی که بیفکند مرکب او			در گوش فلک گوشوار باشد
	در مجرفه فراش مجلسش را			مکنون جبال و بحار باشد
	آری عرق ابر نوبهاری			در کام صدف خوشگوار باشد
	لیکن چو به بازار چرخش آری			در دیده‌ی خورشید خوار باشد
	شاها ز پی آنکه شاعران را			این واقعه گفتن شعار باشد
	گفتم که حدیث عراق گویم			گر خود همه بیتی سه چار باشد
	چون سلک معانی نظام دادم			زان تا سخنم آبدار باشد
	الهام الهی چه گفت، گفتا			آنرا که خرد هیچ یار باشد
	چون سایه‌ی ما را مدیح گوید			با ذکر عراقش چه کار باشد
	خسرو به سر تازیانه بخشد			چون ملک عراق ار هزار باشد
	ای سایه‌ی آن پادشا که ذاتش			آزاد ز عیب و عوار باشد
	روزی که ز آسیب صف هیجا			صحرای فلک پر غبار باشد
	وز زلزله‌ی حمله‌ی سواران			اوتاد زمین بی‌قرار باشد
	وز نوک سنان خضاب گشته			اطراف هوا لاله‌زار باشد
	نکبای علم در سپهر پیچد			باران کمان بی‌بخار باشد
	چون رایت منصور تو بجنبد			بس فتنه که در کارزار باشد
	میدان سپهر از غریو انجم			پر ولوله‌ی زینهار باشد
	چون شعله کشد آتش سنانت			پروین ز حساب شرار باشد
	چون سایه‌ی رمحت کشیده گردد			بر منهزمان سایه بار باشد
	چون لاله‌ی تیغت شکفته گردد			در عالم نصرت بهار باشد
	در دست تو گویی که خنجر تو			دردست علی ذوالفقار باشد
	خون درجگر پردلان بجوشد			گر رستم و اسفندیار باشد
	تا چشم زنی بر ممر سمتی			کاعلام ترا رهگذار باشد
	از چشمه‌ی شریان خصم بینی			دشتی که پر از جویبار باشد
	جز رایت تو کسوتی که دارد			کش فتح و ظفر پود و تار باشد
	الحق ظفر و فتح کم نیاید			آنرا که مدد کردگار باشد
	تا دایه‌ی تقدیر آسمان را			فرزند جهان در کنار باشد
	ملکت چو جهان پایدار بادا			خود ملک چنان پایدار باشد
	باقی به دوامی که امتدادش			چون عمر ابد بی‌کنار باشد
	روشن به وزیری که مملکت را			از جد و پدر یادگار باشد
	آن صاحب عادل که کار عدلش			در دولت و دین گیر و دار باشد
	آن صدر که در بارگاه جاهش			تقدیر ز حجاب بار باشد
	آن طاهر طاهرنسب که پاکی			از گوهر او مستعار باشد
	طاهر نبود گوهری که نشوش			در پرده‌ی پروردگار باشد؟
	صدرا ملکا صاحبا تو آنی			کت ملک به جان خواستار باشد
	تدبیر تو چون کار ملک سازد			بر دست سلیمان سوار باشد
	تمکین تو چون حکم شرع راند			بر دوش مسیحا غیارباشد
	باد است به دست ستم ز عدلت			چونان که به دست چنار باشد
	خونست دل فتنه از شکوهت			چونان که دل کفته نار باشد
	عفوت ز پی جرم کس فرستد			نفس تو چنان بردبار باشد
	حزمت به سر وهم راه داند			رای تو چنان هوشیار باشد
	رازی که قضا رنگ آن نبیند			نزد تو چو روز آشکار باشد
	گردون نپذیرد فساد و نقصان			تا قدر ترا یار غار باشد
	خورشید کسوف فنا نبیند			تا قصر ترا پرده‌دار باشد
	ملکی که درو عزم ضبط کردی			گر باره‌ی چرخش حصار باشد
	در حال برو رکنها بجنبد			گر چون که قافش وقار باشد
	دهلیز سراپرده‌ی رفیعت			تا روی سوی آن دیار باشد
	جنبان شده بینی به سوی حضرت			چون مورچه کاندر قطار باشد
	گر سایر آن وحش و طیر گردد			ور ساکن آن مور و مار باشد
	زان پس همه وقتی به بارگاهت			وفدی ز صغار و کبار باشد
	دانی چه سخن در عراق مشنو			کان چشمه ازین مرغزار باشد
	تقدیر چنان کن که روی عزمت			در مملکت قندهار باشد
	عزم تو قضاییست مبرم آری			مسمار قضا استوار باشد
	بی‌پشتی عزم تو در ممالک			پهلوی مصالح نزار باشد
	هرچ آن تو کنی از امور دولت			بی‌شایبه‌ی اضطرار باشد
	کانجا که مرادت عنان بتابد			در بینی گردون مهار باشد
	وانجا که قضا با تو عهد بندد			یزدان به وفا حق‌گزار باشد
	هرچند چنان خوبتر که خصمت			از باد اجل خاکسار باشد
	می‌شایدم از بهر غصه خوردن			گر مدت عمرش دوبار باشد
	صدرا به جهان در دفین طبعم			کانرا نه همانا یسار باشد
	کز میوه‌ی تلفیق لفظ و معنی			پیوسته چو باغ به بار باشد
	چون کلک تفکر به دست گیرد			بر دست عطارد نگار باشد
	در دولت تو همچو دولت تو			هرسال جوانتر ز پار باشد
	صاحب‌سخن روزگارم آری			مردی که چنین کامکار باشد
	کاندر کنف خاک بارگاهی			کش چرخ برین در جوار باشد
	در مدح وزیری که جان آصف			از غیرت او دلفکار باشد
	عمری سخن عذب پخته راند			صاحب سخن روزگار باشد
	تا زیر سپهر کبود کسوت			نیکی و بدی در شمار باشد
	هر نیک و بدی کز سپهر زاید			چونان که بدان اعتبار باشد
	امکان نزولش مباد بر کس			الا که ترا اختیار باشد
	جز بر تو مدار جهان مبادا			تا ملک جهان را مدار باشد