گرشاسپ‌نامه/رفتن نریمان به شهر فغنشور

by اسدی توسی

	نریمان از آن پس چو یک مه نشست			هر آنچ آمدش گنج خاقان به دست
	به سالار شهر کجا برشمرد			بنه نیز هرچ آن نشایست برد
	بدو گفت چون عمم آید فراز			همیدون بدو پاک بسپار باز
	وز آنجا دو هفته بیابان و دشت			سپرد و ز مرز کجا بر گذشت
	به شهر فغنشور شد با سپاه			بزد خیمه گردش هم از گرد راه
	فرستوه شاه فغشور بود			کز اختر به شاهیش منشور بود
	بفرمود پیکار و بر باره شد			همه شهر با او به نظاره شد
	نریمان همان روز در مرغزار			همی گشت بر گرد لشکر سوار
	چو پیل دونده یکی گاو میش			همی تاخت خیلی در افکنده پیش
	چپ و راست حمله برآراسته			همه باره زو خنده برخاسته
	نریمان چو دیدش پس از اسپ جست			سروهاش بگرفت هر دو به دست
	به یک زور گردنش بر تافت تفت			سرش را بکند و بیفکند و رفت
	شد از بیم بر چشم شه تیره هور			به دل گفت با این که شورد به زور
	بشد جان جرماس و جنگی قلا			چرا من شوم خیره پیش بلا
	چو تازه گل روز پژمرده شد			چراغ سپهر از پس پرده شد
	بسازید صد تخت زیبا ز گنج			ز دینار چین بدره پنجاه و پنج
	ستاره سرا پردهٔ زرّبفت			به بر گستوان و زره پیل هفت
	چهل خیمه ساده ز چرم پلنگ			ستاره ده از دیبهٔ رنگ رنگ
	هزار اشتر از بختی و جنگلی			دو صد اسپ تاتاری و جز غلی
	صد از ریدگ ترک و دلبر کنیز			سلیح و طرایف ز هر گونه چیز
	چو خورشید بر شیر بنهادگاه			میان پیشش اندر بخم کرد ماه
	همه برد پیش نریمان گرد			به مهر آفرین کرد و بر وی شمرد
	بدو گفت ما پیش تو بنده ایم			کِه و مِه دل از مهرت آکنده ایم
	به شهر اندرون هر چه خواهد سپاه			به داد و ستد برگشادست راه
	از آغاز کن کار فغفور راست			پس آنگه ز ما هر چه خواهی تراست
	سپهبد پسندید و بگشاد چهر			بپیوست با او به یک جای مهر
	به بزم و به نخچیر و چوگان و گوی			زمانی نبودی جدا هیچ از وی
	چنین گفت یک شب فرستوه شاه			که دارم یکی خوب نخچیر گاه
	کُه و دشتش آهو گله به گله			همان یال پرورده گور یله
	گوزنان و غُرمان شده تیز دَن			به شورش درون شیر با کرگدن
	چو فردا شود چاک روز آشکار			سزد گر بدان جای جویی شکار
	می و بزم و نخچیر در هم زنیم			دمادم نبید دمادم زنیم
	به هر باده ز آغاز شب تا به بن			از آن دشت نخچیرشان بُد سخن
	ببودند مست و بخفتند شاد			به آرامگه جمله تا بامداد
	چو از دیدهٔ روز پالود خواب			درنگ شب قیرگون شد شتاب
	پگه دشت نخچیر برداشتند			ز گردون مه گرد بگذاشتند
	خزان بد گه برگ ریزان رزان			جهان سبز بیرم به زردی رزان
	ز درّ و گهر تاک رشته نمای			زمین زرّ گداز و هوا سیم سای
	سر که سپید و رخ دشت زرد			خم باده لعل آبدان لاژورد
	رسیده به جای سمن بادرنگ			سترده ز چهر سمن باد رنگ
	کلنگان ز پر ساخته دستبند			خروشان زده صف در ابر بلند
	شکاری برآمد ز بالا و زیر			صف غرم و آهو بُدو گرگ و شیر
	ز شاخ گوزنان رمه در رمه			زمین بیشه ای گشته عاجین همه
	ز باران هوا همچو ابر بهار			ز خون تذروان زمین لاله زار
	دمان یوز بازان بر آهو بره			نگون ساخته چرخ بر کودره
	به ناورد هر جای خرگوش و سگ			ستوران به خوی غرقه مانده ز تگ
	گرفته سوی کبک شاهین شتاب			ز خون کرده چنگل عقیقین عقاب
	فتاده غو طبل طغری در ابر			گریزان ز گرد سواران هژبر
	ز کُه دیده بان نعره برداشته			کمین آوران گوش بفراشته
	چو گردی شده یوز کش در نبرد			بود ترگ زرّین و خفتانش زرد
	همه زرد خفتانش در رزمگاه			ز خون گشته پر نقطهای سیاه
	نهاده بر آهو سیه گوش چشم			جهان چون درخش از کمینگه به خشم
	سر گوش قیرین چو نوک قلم			نشان پی اش بر زمین چون درم
	سپهدار در حمله بر شیر و گرگ			به پیکان همی ریخت الماس مرگ
	گه افکند نخچیر بر دشت و راغ			گهی زد به غالوک در میغ ماغ
	سر گور بود از کمندش به دام			دلِ شیر شمشیر او را نیام
	بیفکند شش گرگ و جنگی دو شیر			دل تشنه هامون ز خون کرد سیر
	نشستند از آن پس میان فرَزد			همی بر گرفتند کار از میزد
	به زیر آب و زافراز بارنده برگ			میانشان سر شیر و دندان کرگ
	به کف جام و در گوش بانگ رباب			بر آتش سرین گوزنان کباب
	همان جا که مرز فرستوه بود			دزی جای دزدان نستوه بود
	دزی سرش بر اوج رخشنده مِهر			رَه پُر خمش نردبان سپهر
	ز بالاش گفتی که در ژرف چاه			فلک چشمه و چشم ماهیست ماه
	به سالی شدی مرغ از او بر فراز			به ماهی رسیدی از او زیر باز
	نریمان بپرسید کاین دز کراست			فرستوه گفت ای رذ راه راست
	یکی دزد رهدار با مرد شست			درین دز بر این کوه دارد نشست
	ز گاوان و از گوسفندان همه			ز شهرم ربودست چندین رمه
	زمان تا زمان کاروان ها برد			پیی جز به تاراج و خون نسپرد
	بر این کوه ره نیست از پیش و پس			همین یک تنه راه تنگست و بس
	همه ساله خیلی برین کوهسار			نشینند و ندهند کس را گذار
	سپهدار گفتا رهمانت ازین			کنم راست این کوه و دز با زمین
	کمین را دو صد گرد سرکش بخواند			به بیغولها در نهان در نشاند
	ز هر گوشه ای گفت دارید گوش			چو من زین سر کُه بر آرم خروش
	شما سر همه سوی بالا نهید			مترسید از راست وز چپ دهید
	همان گه بپوشید خفتان کین			ز بالا قبا کرده زربفت چین
	به دستار شاره بپوشید ترگ			نهان زیر در گرز بارنده مرگ
	بیآمد چو شد تنگ با تیغ کوه			زدند از برش بانگ تند آن گروه
	کزاین سان براین کُه چه پویی دلیر			مگر هستی از سرت یک باره سیر
	برین رای تو چیز دُزدیدنیست			و یا رای این کوه و دِز دیدنست
	چنین گفت کز دشت نخچیر گاه			به سالارتان نامه دارم ز شاه
	از آن شاره سربند و چینی قبای			نهانش نیاورد کس را بجای
	چو آمد بَر تیغ کهسار و بُرز			بزد نعرهٔ تند و بفراخت گرز
	سپه یکسر آواش بشناختند			خروشان سوی تیغ کُه تاختند
	ز دز نیز دزدان همه پیش باز			دویدند و پیوست رزمی دراز
	ز تفّ تَبر و آتش تیغ و تاب			برون تاخت از خاره آهن چو آب
	چنان هر کمر جوی خون در گرفت			کِه کُه چادر لعل در سر گرفت
	بر آن راه داران چو شد کار تنگ			برفتند در دز گریزان ز جنگ
	سپه صف زد از گِرد دِز چار سو			دل مِهر و مه رزم کرد آرزو
	ز پیکان کین آتش انگیختند			به هر جای لاتو در آویختند
	هوا گشت زنبور خانه ز تیر			شد از سنگ باران رخ خور چو قیر
	همی جنگ عراده از هر کران			ببارید بر مغز سنگ گران
	همان ابر که بار() پیکار ساز			که بارانش از زیر بُد بر فراز
	درختیست گفتی روان قلعه کن			ازآهن ورا برگ و شاخ از رسن
	براو آشیان کرده مرغان جنگ			چه مرغان کشان مرگ منقار و چنگ
	هرآن مرغ کز وی به پرواز شد			ز زخمش سر کوه پُر ماز شد
	بُن باره سر تا سر آهون زدند			نگون باره بر روی هامون زدند
	به رخنه سپه سر نهادند زود			ز دزدان بکشتند هر کس که بود
	به سالار دزدان چو بشتافتند			به کنجیش در خانه ای یافتند
	تنی ده ز یارانش با او به هم			به دشنه دریدند دل در شکم
	نریمان یل هر چه چیزی شگفت			در آن دز بد از خواسته ، بر گرفت
	دِز آن گه فرستوه را داد باز			کشیدند زی شهر با کام و ناز