گرشاسپ‌نامه/داستان شاه روم و دخترش

by اسدی توسی

	به روم اندرون بُـــــد شهی نامجوی			کـــــــــــه در رومیه بود ارام اوی
	به شاهیش هر ســـــوی گسترده نام			بــــــــه کامش همه کشور روم رام
	بُدش دختری لاله رخ کــــــــز پری			ربودی دل از کشیّ و دلبـــــــــری
	یکی سرو پیوسته با مـــــــــه سرش			چه ماهی که بُد عنبرین افســـــرش
	کل نیکوی را رخـــــــــــش بوستان			بدان بوستان داده دل دوستـــــــــان
	دو مرجانش از جـــان بریده شکیب			دو بادامش از جاودان دلفریـــــــب
	رخش ماه و بر مــــــه ززنگی سپاه			ز نخ سیب و در سیب دلگیر چــاه
	ز خوبی فزون داشــــــت فّر و هنر			بدو راست بُد پشت بخت پـــــــــدر
	ز دل هر چــــــــه رأی پدر خاستی			به هر کار تدبیر از و خواستــــــی
	بسی خواستنـــــــــــــدش کیانزادگان			ز هر کشور آمد فرستادگـــــــــــان
	پدرش از بنه هیچـــــــــکس را نداد			که بی او نبودی یکی روز شــــــاد
	به کــــــس نیز دختر دل اندر نبست			که ناکام شاهیش رفتی ز دســــــت
	به هر کام و شادی شهی سرکشست			شهی‌گرچه یکروزه‌باشد، خوشست
	مهین پایگه پادشـــــــــــــــــایی بود			بر از پادشایی خدایی بــــــــــــــود
	ندادش پدر چنـــــــــــد ازو خواستند			شهان زین سبب دشمنش خاستنــــد
	بسی چاره‌ها جست و ترفند کــــــرد			سرانجام پنهان یکی بند کــــــــــرد
	بفرمود تا ساخت مــــــــــــرد فسون			کمانی ز پنجه من آهن فـــــــــزون
	بر اهن ز چوب و سرو کرده کـار			کماندسته و گوشه عاجین نــــــگار
	ز زنجیر بـــــــــر وی زهی ساختند			ز گردش پی و توز پرداختنـــــــــد
	بیاویخت از گوشــــــــــــــــه بارگاه			به پیمان چنین گفت پیش سپـــــــاه
	که دامادم آن کس بود کایـــــن کمان			کشد، گرچه باشد زهرکس کـــم آن
	چو زد پهلوان چند گــــه رأی جفت			نهان از پــــــدر با دل خویش گفت
	به کس کار مــــــــــــن برنیاید همی			ازین پس مـــــــــرا رفت باید همی
	دهد کاهلی مـــــــــــــرد را دل نژند			در دانش و روزی ارد بـــــــــه بند
	ز بی شــــــرم زن تیره گردد روان			هم از بی خـــرد پیر و کاهل جوان
	ترا چــــــــون نباشد غم کار خویش			غم تو ندارد کســـــــــی از تو بیش
	سفر نیست آهــــــــــــو، که والاگهر			چو بیند جهان بیـــــــــش گیرد هنر
	ز هر گونه بیند شگفتی بســـــــــــی			گِرد گونه گون دانش از هــر کسی
	خزان و زمستان، تموز و بهـــــــار			همه ساله در گردش انــد این چهار
	شب و روز و چرخ و مـه و آفتاب			دمان ابــــــــر و تند آتش و تیز آب
	همیدون همه بر سر سفـــر کردن‌اند			چپ و راست در تاختن بردن انـــد
	هنرسان بــــــــــه کار جهان ساختن			ز گــــــــردش پدیدست و از تاختن
	مرا نیز گشتن بـــــــه گیتی رواست			مگر یابم آن کاین دلـــم را هواست
	به راه ار چــــــــه تنها، نترسد دلیر			که تنها خرامد بــــــــه نخچیر شیر
	چه مردن دگرجاچه درشهر خویش			سوی آن جهان ره یکی نیست بیش
	پدرش آگهی یافت شـــــــــد دل دژم			مکن گفت برمن به پیری ستــــــــم
	نبینی که پرگار مــــــــن تنگ گشت			جوانی شد و عمر بیشی گذشــــــت
	ز بس کز شب و روز دیدم درنــگ			چوروزوچوشب‌گشت‌مویم دورنگ
	خزان آمد و شــــــــــد ز طبعم بهار			ببارید برف از بر کوهســــــــــــار
	همی مرگ بر جنگ من هـر زمان			کمین سازد آورده بر زه کمـــــــان
	سپید ایـــــــن همه مویم او ساختست			که هـــر موی تیریست کانداختست
	ندانم درین رأی گــــردون چه چیز			دگر بینمت یا نبینمت نـــــــــــــــیز
	مر امید راهست دامـــــــــــــن فراخ			درختیست بر رفته بسیار شـــــــاخ
	هرآنگه که شد خشک شاخـی بروی			بروید یکی نیز با رنگ و بــــــوی
	کرا جـــــاه و چیز و جوانیش هست			بهین شادی این جهانیش هســـــــت
	تو ایـــن دو داری و فرهنگ و رأی			بهین جفت نیز ایدر آید به جــــــای
	جهان گر کنی زیروبر چپ‌وراست			ز بخشش فزونی ندانی به کاســـت
	دلاور نپذیرفت ازو هـــــــرچه گفت			که بُد در دلش بویه روی جفــــــت