Al-Tabari (es); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (ms); محمد بن جریر (mzn); Мохамед ибн Джарир ал-Табари (bg); ابن جریر طبری (pnb); ابن جریر طبری (ur); Al-Tabari (mg); Muhammad ibn Jarir at-Tabari (sv); Tabari (oc); Ebu Jafer Taberi (tk); 穆罕默德·本·賈裏爾·泰伯裏 (zh-hant); Tabariy (uz); মহম্মদ বিন জাৰিৰ আল-তাবাৰী (as); Al-Tabari (eo); Muhammad at-Tabarí (cs); ابنِ جریر الطبری (skr); তাবারি (bn); Tabari (fr); Ел Табари (sr); Al-Tabari (pt-br); Al-Tabari (sco); Al-Tabari (nn); Al-Tabari (nb); Təbəri (az); АтӀ-ТӀабари (av); محەممەد کوڕی جەریر تەبەری (ckb); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (en); محمد بن جرير الطبري (ar); Muhammad ibn Dzsarír at-Tabari (hu); Abu Jafar Muhammad ibn Jarir al Tabari (eu); Muhàmmad ibn Jarir at-Tabarí (ca); at-Tabarī (de); Muhammed ibn Xherir Taberi (sq); محمد بن جریر طبری (fa); 穆罕默德·伊本·贾里尔·塔巴里 (zh); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (da); ალ-ტაბარი (ka); タバリー (ja); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (ha); محمد بن جرير الطبرى (arz); מוחמד אבן ג'ריר א-טברי (he); तबरी (hi); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (fi); அல்-தபரி (ta); Tabari (it); Al-Tabari (pt); Tabari (nl); Ат-Табарі (uk); Tabaris (lt); Al-Tabari (sl); El-Teberi (diq); Мұхаммед ибн Джәрир әт-Табари (kk); 무함마드 이븐 자리르 알타바리 (ko); At-Tabari (id); At-Tabari (pl); അൽ ത്വബരി (ml); Al-Tabari (sh); Ebu Cafer Taberi (tr); Муҳаммад Ҷарири Табарӣ (tg); ابن جریر طبری (sd); Teberî (zanyar) (ku); Tabari (gl); Ta'rixi Tabarī (tg-latn); Տաբարի (hy); Ибн Джарир ат-Табари (ru) storico e teologo persiano (it); পারসিয়ান পন্ডিত (bn); historien et exégète perse du Coran (fr); ލިޔުންތެރިއެއް (dv); мусульманский богослов, историк, правовед, комментатор Корана (ru); persischer Gelehrter und Geschichtsschreiber (de); محقق، تاریخ‌نگار و مفسر قرآن ایرانی (fa); персийски историк (bg); dîroknasê fars (ku); شافعی، تفسیر طبری کے مصنف (ur); مؤرخ من العباسيين (arz); מלומד, היסטוריון ופרשן הקוראן (he); historicus uit kalifaat van de Abbasiden (839-923) (nl); Ilmuwan Muslim di bidang sejarah (id); Iranian scholar, historian and commentator on the Qur'an (839–923) (en); persialainen historioitsija (fi); мұсылман ғалым, тарихшы, фақиһ, Құран тәпсіршісі (kk); مفسّر ومؤرّخ وفقيه، ولُقِبَ بإمام المفسرين للقرآن (224–310هـ / 839–923م) (ar); perský muslimský historik a právník (839-923) (cs); ஈரானிய அறிஞர், வரலாற்றாசிரியர் மற்றும் குர்ஆன் வர்ணனையாளர் (ta) Muhammad ibn Jarir al-Tabari, Muhammad Jarir al Tabari, Muhammad ibn Jarir al Tabari, Muhammad Jarir al-Tabari, Al Tabari (es); Mohammad bin Jarīr bin Yazīd al-Imām abū Ja`far, Al-Tabarī (fr); Абу Джафар ат-Табари, Ат-Табари, Имам ат-Табари, Мухаммад ат-Табари (ru); Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir al-Tabari, Muhammad ibn Jarir al Tabari, Al-Tabari, Muhammad ibn Jarir al-Tabari, Al Tabari (eu); Abū Ga'far Muhammad ibn Garir al-Tabarī, At-Tabarí, Al-Tabarí, Al-Tabari, At-Tabari, Tabari (ca); At-Tabari, Tabari (eo); Ibnu Thabari (ms); al-Tabari, Tabarî, Abu Ǧaʻfar Muḥammad ibn Ǧarîr Aṭ-Ṭabari (en); Ṭabarī, Ṭabari, Abû Dscha'far Muhammad Ibn Dscharîr Ibn Jazîd at-Tabari, At-Tabari, Tabari, Muḥammad Ibn-Ǧarīr aṭ- Ṭabarī (de); Muhammad ibn Jarir al-Tabari (pt); 타바리, 무함마드 이븐 자리르 알 타바리 (ko); محمّد بن جریر طبری, محمد جریر طبری (fa); Ал-Табари, Ат-Табари, Табари (bg); Al-Tabari (it); Ebu Cafer Muhammed, Ebi Cafer Muhammed bin Cerir Taberi, Taberi, Muhammed ibn Cerir el-Taberi (tr); ابو جعفر بن جریر طبری, طبری, محمد بن جریر طبری (ur); جریر تبری, محمد بن جریر طبری (mzn); 泰伯里, 穆罕默德·本·賈里爾·泰伯里 (zh); Muhammad bin Jarir at-Tabari, Tabari, Ibn Jarir at-Tabari (id); Muhammad ibn Jarir al-Tabari, Muhamed ibn Džarir al-Tabari (sh); אל-טברי, מוחמד בן ג'ריר א-טברי, מוחמד בן ג'ריר אל-טבארי, טאבארי (he); Ət-Təbəri (az); Муҳаммад ибни Ҷарири Табарӣ, Муҳаммад Табарӣ, ат-Табарӣ, Муҳаммад ат-Табарӣ (tg); Ibn Jarir, Ṭabarī, Muhammad ibn Jarir al Tabari, Al-Tabari, Tabari, Muhammad ibn Jarir at, Muhammad ibn Jarir al-Tabari (sv); ابن جرير طبري (sd); ئەبوو جەعفەر تەبەری, کوڕی جەریر تەبەری, محەممەد کوڕی جەریر (ckb); Табари, Әт-Табари (kk); الطبري, ابن جرير الطبري, أبو جعفر الطبري, أبو جعفر محمد بن جرير الطبري, الإمام الطَّبَرِي (ar); Muhammad ibn Čarír Tabari, Abu Dzha'far Mukhammad b. Ozharir Tabari, Muhammad ibn Jarir Tabari, Muhammad ibn Jarir al-Tabari, Tabari (cs); முகம்மது இப்னு சரிர் இப்னு யாசி (ta)
محمد بن جریر طبری محقق، تاریخ‌نگار و مفسر قرآن ایرانی |
| زادروز | ۸۳۹
آمل (خلافت عباسی) |
|---|
| درگذشت | ۹۲۳
بغداد (عراق, خلافت عباسی) |
| |
 |
ابوجعفر محمدبن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری مشهور به جریر طبری (زادهٔ ۲۲۴ در آمل – درگذشتهٔ ۳۱۰ هجری قمری در بغداد) (۲۱۸–۳۰۱ هجری شمسی) همه‌چیزدان، مورخ، مفسر و فیلسوف ایرانی،[۱] مؤلف کتاب تاریخ طبری مشهور به پدر علم و تاریخ و تفسیر است.[۲][۳][۴]
تاریخ طبری مطالب عظیمی از اطلاعات را به دست مردم می‌دهد و یکی از قدیمی‌ترین تواریخ عمومی در جهان است. البته دیدگاه کلامی وی در تدوین تاریخش تأثیر گذاشته و تاریخ وی را به عدم بیطرفی در نقل تاریخ متهم کرده‌است. هدف طبری از نگارش تاریخ، عرضهٔ تاریخ جهان از آغاز آفرینش تا زمان خود او بوده است.[۵]
کتاب تاریخ طبری، شرح زندگی بشر از خلقت آدم تا زمان نگارندهٔ آن است. هدف طبری از نگارش تاریخ، عرضهٔ تاریخ جهان از آغاز آفرینش تا زمان خود او بوده است. از دیدگاه او، سیر رویداهای تاریخ جهان از زمان معینی آغاز شده و به روی‌دادهای زمان زندگی نویسنده انجامیده است. از نظر طبری تاریخ در حکم جریان واحدی است که در آن هر یک از قوم‌ها، نقش ویژهٔ خود را بازی کرده‌اند و عنایت الهی با فرستادن پیامبران و فرستادن کتاب‌های آسمانی با مردم همراه بوده و همهٔ مردم را در رودخانه‌ای که نامش تاریخ است به سوی مقصدی معلوم که روز رستاخیز است رهنمون می‌شود.
نسخه‌ای از تاریخ طبری کخ در قرن ۶ و با نثری کهن کتابت شده است در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.[۶]
طبری اسطوره‌های ایران را از کیومرث، که در اوستا از او یاد شده است، آغاز می‌کند و از او به عنوان نخستین آدم در تاریخ ایران باستان یاد می‌کند. هوشنگ، پهلوان افسانه‌ای را از نخستین پادشاه هفت اقلیم معرفی کرده که به ساختن پرستشگاه برای خداپرستان پرداخته است. طبری چون به تاریخ هجرت محمد پیامبر می‌رسد، شیوهٔ تاریخ نویسی را به کرونولوژی تغییر می‌دهد و روی‌دادهای هر سال را از سال‌های دیگر جداگانه نوشته شده‌اند و چون رخدادهای سالی به پایان رسید به پیش آمدهای سال پس از آن می‌پردازد.[۷]
جلد نخست تاریخ طبری که تاریخ جهان از آفرینش تا مبعث است، مملو از اخبار اسرائیلی است. در بخش دیگر این کتاب، طبری نسبت به اتفاق‌ها در مصر، شمال آفریقا و اسپانیا با نگاهی سکولار قلم می‌زند.
از شهرت واهمیتی را که تالیفات طبری در زمان خود مؤلف در قرون بعد احراز کرده است از کثرت نسخی که انتشار یافته است می‌توان استنباط کرد چنان‌که از تاریخ او بیست جلد در کتابخانه عزیز از خلفای فاطمی عصر در نیمه اخیر قرن چهارم هجری وجود داشته، و وقتی صلاح الدین ایوبی در سنه ۵۸۹ مصر را تصرف کرد ۱۲۰۰ جلد آن فقط در کتابخانه سلطنتی نجا بوده است. موضع‌گیری در مورد جنبش‌های شیعی و قیام‌های سیاسی مسئله دیگر طبری نهضت‌ها و قیام‌هایی بود که در عصر وی وقوع یافته و وی شاهد وقوع این قیام‌ها بوده است.[۸]
اولین ترجمه فارسی تاریخ طبری به قلم ابوعلی بلعمی مشهور به تاریخ بلعمی است.
- ↑ الگو:Cite book
- ↑ درگذشت محمد جریر طبری، پدر تاریخ جهان
- ↑ زندگینامه: محمد بن جریر طبری
- ↑ پدر علم تفسیر و تاریخ؛ مروری بر زندگی و آثار جریر طبری
- ↑ تاریخ طبری
- ↑ آثار برجسته محمد بن جریر طبری؛ پدر تاریخ ایران
- ↑ زندگانی محمد بن جریر طبری
- ↑ جورنالیست - جریر طبری
