شیدای گراشی (رباعیات)

by شیدای گراشی

	یاری‌ست مرا که هر دو چشمش سیه است			رخسار نکوش رشک خورشید و مه است
	صف بسته به گرد چشم‌هایش مژگان			بر قتل من خسته دو رویه سپه است

***

	این بچهٔ شهزاده سپاهش نگرید			این سبزهٔ نورسته گیاهش نگرید
	زلفین مسلسل سیاهش اکنون			چون هاله به گرد روی ماهش نگرید

***

	ای یار نکو که هر دو چشمت سیه است			گیسوی سیه به گرد روی چو مه است
	بگرفته دو ترک چشم‌هایش خنجر			صد حیف که مقتول تو خود بی‌گنه است

***

	از فرقت او دلی کباب است مرا			وز سوزش دل دیده پرآب است مرا
	افسوس که از بهر وصال جانان			این جان بلاکش چه حجاب است مرا

***

	دانم که ز بهر چیست ای دلبر ما			با این همه لطف رفته‌ای از سر ما
	هرگز نفرستی و نپرسی که چه‌سان			بی دلبر ما گذشت بر دل بر ما

***

	ای گشته ز دلبری به عالم مشهور			از شهد لب لعل تو عالم در شور
	بر گرد لبت سبزهٔ خط دانی چیست؟			بر گرد شکر جوش برآورده مور!

***

	بر سر آتش رو دانهٔ فلفل دارد			یا که هندو بچه در جنت منزل دارد
	یا رخش لالهٔ حمراست به هنگام ربیع			خال او داغ سیاه است که بر دل دارد

***

	گفتم ز غمت بمردم، استمدادی			گفتا که به مرگ خود ز مادر زادی
	گفتم که مقیدم به عشقت، گفتا			چون بستهٔ عشق گشته‌ای آزادی

***

	آن خال سیه به روی روی دلجو			هندو بچه‌ای گرفته باغ مینو
	دارم عجب از آهوی چشمش که چنین			دل‌ها همه صید کرده همچون آهو

***

	آن ترک که از شیوهٔ چشم و ابرو			پابست نموده عالمی در گیسو
	تا از سر کوی خویش دورم بنمود			زد طعنه دو چشم من به رود آمو

***

	جز بهر نثار تو سری نیست مرا			جز عشق تو در سر اثری نیست مرا
	روز و شب و ایام شب و روز ز عمر			جز فکر تو فکر دگری نیست مرا

***

	ای آن که دل ما تو ببردی به گرو			کردی به دو ابروی خود ایماء که رو
	تو راه مرا راست نمودی که برو			من کفش تو را چپ بنهادم که مرو

***

	گفتم که چو یار بر سر ناز آید			شادی و نشاط و طربم باز آید
	من غافل از آن مرحلهٔ عشق که باز			دل در غم و غم بر سر غم باز آید

***

	دل گفت که مُردم ز غمش، امدادی			گفتم که چرا در پی او افتادی
	گفتا به امید آن که یابم در وصل			عیش و طرب و نشاط و بزم شادی

***

	جز عشق تواَم دگر مرا کاری نیست			جز با تو به کس مرا سر و کاری نیست
	سوگند به خاک پات کاندر همه عمر			جز گریه ز دوری‌ات مرا کاری نیست

***

	گفتم که شدم ز دست آخر، مددی			گفتا که تو پابست به کردار خودی
	گفتم که نوازش به رقیبان تا کی؟			گفتا که هنوز پایبند حسدی

***

	دیدم که نگارم زده بر زلف گره			گفتم که شبی کام دل شیدا ده
	بنمود کمان ابرو از گوشهٔ چشم			یعنی که کمان و تیر دارم در زه

***

	گفتم که شدم به دست عشق تو اسیر			شوریده و دیوانه و بدنام و شهیر
	گیسوی چو زنجیر نمود او یعنی			در گردن دیوانه بباید زنجیر

***

	گفتم که شدم به عشق روی تو شهیر			در شهر وقوف کوی قرب تو فقیر
	گفتا که نشایدت وصالم شیدا			در عشق من ار تو صادق استی می‌میر

***

	آن طرهٔ تابدار موی سیهت			وآن شعشعهٔ پرتو روی چو مهت
	دیوانه و خورشیدپرستم کرده			از چیست دگر قتل من بی‌گنهت

***

	آن زلف به گرد عارض آن ماه است			یا هاله چنین به گرد قرص ماه است
	خورشیدرخ است و خال هندوش به روی			یا آتش نمرود و خلیل‌الله است

***

	ای آن که تو امروز عزیزاللهی			از حال من دلشده هیچ آگاهی
	آه دل و اشک چشم من از غم تو			آنم شده تا به ماه این تا ماهی

***

	ماهی که به ملک دلربایی شاه است			از حال دل سوخته کی آگاه است
	ابروست به روی روی زیباش و یا			بر صفحهٔ مصحف خط بسم‌الله است

***

	بستیم گرو با تو شکستیم جناق			هستیم در این بستن و بشکستن طاق
	دیدی که چگونه باختم آخر مرغ			بی لطمهٔ سیلی و تپاتاپ چماق

***

	ابروت کمان و مژه تیر است مرا			وآن تیر به جان چه دلپذیر است مرا
	تا باد صبا گذر به زلفت دارد			یک دشت پر از مشک و عبیر است مرا

***

	شاهان جهان جمله عبیدند تو را			عالم همه همچو زر خریدند تو را
	خوبان زمانه حلقهٔ بندگی‌ات			در گوش کشیده تا که دیدند تو را

***

	خوبان زمانه تا که دیدند تو را			از جان به بهای جان خریدند تو را
	اینان چو برادران و تو چون یوسف			یعقوب من و ز من بریدند تو را

***

	آنان که به کوی غم شهیدند تو را			در دعوی حسن تو شهیدند تو را
	خوش‌حال کسانی که شبی همچون جان			ای جان جهان به بر کشیدند تو را

***

	عید آمد و آن نگار در بزم طرب			بنشست و لب پیاله بگرفت به لب
	دیدم چو به گرد روش گیسو گفتم			کاین عید مگر شده قمر در عقرب

***

	عید آمد و آن نگار سیمین‌غبغب			گسترد اساس شادی و بزم و طرب
	گفتم که ز بوسه‌ای دلم ترضیه ده			گیسوی سیه نمود یعنی امشب

***

	از بس که کند جور به دلدادهٔ خویش			جانی ز غمش کاسته دارم دل‌ریش
	شیدا ز غمش اگر نزاری چه عجب			مهتاب به هر حال بکاهاند خویش

***

	دانی که چه مطلب است ما را در دل			خواهم که کنم به کوی جانان منزل
	از سوز درون ز دیده ریزم چندان			خوناب جگر که خاک را سازم گِل

***

	آن را که ولای تو نباشد در دل			پس چیست ز عمر خویش او را حاصل
	آمرزش مجرم از ولای تو بود			خالی ز ولای توست طاعت باطل

***

	ای ناقص عالم ز وجودت کامل			وی حب تو حل عقده‌های مشکل
	ای جانب حق وجود با جود تو شد			ارزاق تمام ماسوا را کافل

***

	در کوی وفای توست ما را منزل			جز مهر و ولای تو نباشد در دل
	برداشتن دل از سر خود آسان			برخاستن از سر وفایت مشکل

***

	هنگام حساب جمله خواریم و خجل			گر لطف عمیم تو نگردد شامل
	دوزخ بود از قهر تو یک شمه نشان			رحمت بود آیه‌ای به شأنت نازل

***

	در گوشهٔ سبزه‌زار خالی ز رقیب			خورشیدرخی خواهم عاری ز حجیب
	با ساغر باده کام دل خواهم از او			غافل ز قیام محشر و یوم حسیب

***

	خالی ز رقیب سبزه‌زاری داریم			از حسرت می دل فگاری داریم
	داریم اگر گناه لیکن صد شکر			بخشنده خدای کردگاری داریم

***

	روزی که شدم شیفتهٔ آن گل‌روی			گفتم که یقین دلی بباید چون روی
	تا در غم او صبر بشاید کردن			با شیر غمش توان شدن رو بر روی

***

	با آن که تباه‌روزگاری داریم			در روز قیام شام تاری داریم
	بی‌واهمه آییم به محشر که شفیع			مانند تو ما بزرگواری داریم

***

	از دوری تو دل نزاری داریم			وز چشمهٔ چشم جویباری داریم
	چون لوطی باده خورده در اول صبح			از حسرت وصل تو خماری داریم

***

	دانی که چه گفت پیر دردی‌کش ما			زاهد مزن آب خویش بر آتش ما
	با سبحه و سجاده به رقص آیی و وجد			دانی تو اگر که چیست زیر تش ما

***

	ای زاهد بی‌حاصل از حاصل خویش			پابست به فکر هیچ و بار دل خویش
	دانی که چگونه رفته‌ای هیچ به هیچ			همچون خر حمال حطب در گِل خویش

***

	گر در غم عشق تو نباشم مدرک			هستم به همهٔ صفت بخیل و ممسک
	ما با تو چنانیم که می‌بود ایاز			از روی خلوص نزد محمود ملک

***

	ای یار به من از سر رحمت گذری کن			بر عاکف کویت ز ترحم نظری کن
	زین بیش مکن جور و جفا بر من بی‌دل			از ناوک آه سحر من حذری کن

***

	ای ناله تو آخر به دل او اثری کن			اندر دل او جای چو آه سحری کن
	دانم که مجال گذرت نیست مطول			لیکن به هر افسون گذر مختصری کن

***

	بر کشتهٔ عشق از سر رحمت گذری کن			با زندهٔ جاوید ز غمزه نظری کن
	بر آتش عشقت چو سپند است دل ما			از دود وی ای دوست تو دفع ضرری کن

***

	از پرده برون آی و دمی جلوه‌گری کن			شوریده و دیوانه دو صد حور و پری کن
	هم جلوه ده از پرتو رخ آتش سینا			هم محرق آتش‌زا هر خشک و تری کن

***

	لب بر لب کوزه دی نهادم دیدم			آهی بکشید سرد آن کوزه ز دم
	گفتا که چو تو تازه جوانی بودم			پر غره مشو که می‌شوی چون من هم