شرح حال رجال ایران/میرزا ابوالقاسم امام‌جمعه

از ویکی‌نبشته

ابوالقاسم میرزا ابوالقاسم امام جمعه پسر میرمحسن و برادرزاده و داماد میر محمد مهدی امام جمعه و برادر میرزا مرتضی صدرالعلماء و میرزا محمد باقر صدرالعلماء در سال ۱۲۶۳ ه‍. ق. امام جمعه تهران شد و در سال ۱۲۷۰ ق. در تهران گذشت و در جنوب شهر تهران در مقبره مجللی که پسرش حاج سید زین‌العابدین امام جمعه ظهیر الاسلام برای او درست کرد و امروز معروف است به قبرستان آقا یا سر قبر آقا دفن گردید میرزا ابوالقاسم در سال ۱۲۶۳ قمری پس از فوت عم و پدرزن خود میر محمدمهدی بجای او امام جمعه تهران شد و مسجد شاه با تمام موقوفاتش محول بوی گردید. نامبرده در عصر خویش مرد بانفوذی بوده و یکی از کارهای میرزا تقی خان امیرکبیر که بر خلاف میل بیگانگان صورت گرفت در هم شکستن نفوذ روحانیون مخصوصاً روحانیونیکه با بیگانگان سر و سری داشتند و سودپرست بودند. بنابر گزارش وزیر مختار انگلیس در تهران میرزا ابوالقاسم امام جمعه تهران که از یک طرف از امپراطور روس هدایای قیمتی میپذیرفت و از طرفی دیگر به پالمرستون[۱] وزیر خارجه انگلیس نامه ارادتمندانه مینوشت مورد سخط و عتاب امیرکبیر قرار گرفت و در مقابل وساطت وزیر مختار انگلیس باو ابلاغ کرد: «یا باید در مقابل بهانه‌جوئیها و دخالتها ایستادگی کنم یا از حکومت دست بردارم. این مختص امام جمعه نیست اساساً همه آخوندها میخواهند در امور مملکتی و دنیوی دخالت کنند – نقل از اسناد وزارت امور خارجه انگلیس – مجلد ۶۰/۱۴۶ نامه ۷ نوامبر ۱۸۴۹ میلادی مطابق ۱۲۶۶ ق».[۲] کنت گوبینو که از ۱۲۷۲ ق. تا ۱۲۷۵ ق. وزیر مختار فرانسه در ایران بود در تألیف خود (سه سال در آسیا) در صفحه ۴۲۹ راجع به مبادله تعارفات ایرانیان در مجالس از قبیل دماغشان چاق است راجع به سیدابوالقاسم امام جمعه چنین گوید: «...وقتی شنیدم در توصیف مرحوم امام جمعه تهران میگفتند که از بزرگترین خصائلش این بود که وقتی بملاقات یکی از بزرگان میرفت نه تنها در خصوص بینی او و متعلقان وی پرسش مینمود بلکه راجع به بینی تمام نوکرها و حتی دربان استفسار میکرد و بهمین جهت این شخص در تهران خیلی محبوبیت داشت».


  1. Palmerston
  2. برای آگاهی بیشتری در این باب بکتاب امیر کبیر و ایران (فصل هفتم سیاست مذهبی امیرکبیر بخش اول کاستن نفوذ روحانیون) تألیف دکتر فریدون آدمیت مراجعه شود.