شرح حال رجال ایران/احمدخان نوائی
احمد احمدخان نوائی دریابیگی عمیدالملک پسر بزرگ جعفر قلی خان پسر چراغعلیخان از اهل قریه نوای مازندران بوده و در سال ۱۲۶۴ ق. که ناصرالدین شاه بسلطنت رسید و میرزا تقی‌خان امیرکبیر صدراعظم شد چون میانه امیر با حسینخان مراغه‌ای نظام‌الدوله صاحب اختیار والی فارس صفائی نبود و از سابق هم با هم دشمنی داشتند و مردم فارس این موضوع را احساس نموده بتحریک حاج میرزا علی اکبر قوام‌الملک و محمدقلی‌خان ایل بیگی قشقائی بر او شوریدند و بزد و خورد شدیدی منتهی شد که مدت ۴۰ روز ادامه داشت دولت برای تسکین اهالی ابتدا امیر اصلانخان (مجدالدوله) خالوی شاه که ضمناً سمت پیشخدمتی او را نیز داشت بشیراز فرستاد لکن او کاری از پیش نبرد و بتهران بازگشت و اوضاع فارس بحال سابق خود باقی ماند بالاخره دولت احمدخان نوائی نایب ایشیک‌آقاسی‌باشی (معاون اداره تشریفات در بار) را با احکامی بشیراز فرستاد و پس از ورود آشوب را بکلی خوابانده و در حدود اختیاراتی که داشت انتظاماتی بامور داد تا اینکه بهرام‌میرزا (معزالدوله) عم شاه در همین سال بحکومت فارس تعیین و احمدخان بتهران بازگشت و مورد توجه میرزا تقی‌خان امیرکبیر صدراعظم واقع گردید و چندی بعد بسمت ژنرال قنسول ایران در تفلیس که عنوانش کارپردازی بود تعیین شد و تا سال ۱۲۶۸ ق. در سمت مزبور باقی بود تا اینکه در این سال قاسم‌خان پسر دوستعلی‌خان اول (معیرالممالک) که بعدها ملقب و معروف بوالی شد و در این هنگام سمتش غلام پیشخدمتی خاصه بود بجای وی به تفلیس مأمور و روانه گردید احمدخان پس از بازگشت از تفلیس بسمت دیوان‌بیگی اردوی شاه برگزیده شد و در سال ۱۲۶۹ ق. تغییر شغل داده بجای قنبرعلیخان بیگلربیگی بحکومت تبریز معین و به آذربایجان رفت مدتی با سمت مزبور در تبریز بوده سپس تغییر مأموریت داده بحکومت بوشهر انتخاب و فرستاده شد در سال ۱۲۷۳ ق. حاکم بوشهر و بنادر خلیج فارس بود ملقب به لقب دریابیگی گردید و در سال ۱۲۷۹ ق. برای بار دوم حاکم بوشهر شد و در سن ۳۶ سالگی در گذشت.