شرح حال رجال ایران/احمدخان تنگستانی
احمد احمدخان پسر باقرخان تنگستانی. در سال ۱۲۷۳ قمری (۱۸۵۷ میلادی) که جنگ بین انگلیس و ایران در سر قضیه هرات روی داد قشون انگلیس برای تصرف بوشهر وارد شدند و احمدخان باتفاق پدر خود و چهارصد نفر تفنگچی برای نبرد با انگلیسها به بوشهر در قلعه بهمئی آمدند و بعد پدر و پسر باتفاق شیخ حسین چاه کوتاهی با تفنگهای فتیله‌ای خود از یکطرف و از طرف دیگر انگلیسها که به تفنگها و توپهای آخرین سیستم مسلح و مجهز بودند جنگ را آغاز نمودند در این جنگ هر سه نفر مخصوصاً احمد خان رشادت فوق‌العاده‌ای ابراز نمود و هفتصد و چهل تن از سپاه انگلیس را هلاک ساختند، سردار احبی سنگه لاهوری صاحب کتاب (دوستداران وطن) مینویسد: «در این جنگ احمدخان منشی قنسولخانه انگلیس در بوشهر نامه‌ای به احمدخان تنگستانی نوشته و او را در مجادله با نیروی پر زور انگلیس سرزنش و تهدید می کند احمد خان در جواب مینویسد:
| «احمد ای آنکه شاه خوبانی | بی بی بخت باد دمسازت» | |||||
| «چار آسیم و ما نمی ترسیم | از سه لکاته و دو سربازت» | |||||
و بالاخره تنگستانیها هزیمت یافتند و باقر خان به تنگستان و از آنجا نزد شجاع‌الملک نوری[۱] متوفی (۱۲۸۷ ق.) میرود و احمد خان فرزند جوان دلاور وی در تاریخ ۱۱ ربیع‌الثانی ۱۲۷۳ ق. در میدان جنگ شهید میشود و زن و مرد دشتی و تنگستان مدتها باین اشعار مترنم بودند:
| خبر آمد که دشتستان بهار است | زمین از خون احمد لاله‌زار است | |||||
| الا ای مادر پیرش کجائی | که احمد یکتن و دشمن هزار است | |||||
- ↑ نام شجاع الملک مهرعلیخان بوده و از شجاعت همان لقب شجاع‌الملکی را داشته در فارسنامه ناصری پسر شکرالله خان و برادرزاده میرزا آقا خان صدر اعظم نوری نامبرده شده و در شجره‌نامه فامیل خواجه نوری مطبوعه در سال ۱۳۳۵ قمری پسر میرزا اسدالله خان لشکر نویس باشی و برادر شکر الله خان و میرزا آقاخان نوری نوشته شده است.