راهنما:رسم‌الخط قدیم
این راهنما به تدریج تکمیل می‌شود.
حروف خاص فارسی[ویرایش]
وقتی اعراب بخواهند حروف خاص فارسی را نویسه‌گردانی کنند، معمولاً آن را به نزدیک‌ترین معادل عربی تبدیل می‌کنند. برای مثال
- حرف گ با ک
- حرف پ با ب
- حرف چ با ج
- حرف ژ با ج
اما چیزی که در اسناد موجود ویکی‌نبشته مشاهده شده این است که بسته به اینکه سند مربوط به چه دورهٔ تاریخی باشد یا توسط چه کاتبی نوشته شده باشد، تغییر این حروف متفاوت است. برای مثال نشان دادن حرف ک به جای گ بسیار متداول بوده به حدی که در اکثر آثار متأخر (حتی تا اواخر قاجار) دیده می‌شود. اما نوشتن حرف ب به جای پ کمتر به چشم خورده است. حرف چ هم به همین شکل: یعنی در بسیاری اوقات حرف چ را به همین شکل می‌بینیم. اما کاربرد حرف ژ به شدت کم دیده شده است.
جایگزینی حرف گ به جای ک حتی به چاپ هم وارد شد. ممکن است دلیل آن بی‌دقتی یا نبود نویسه‌های مورد نیاز در مرحلهٔ حروف‌ریزی بوده باشد.
- در ویکی‌نبشته اسناد خطی را به همان شکل که کاتب نوشته است بر می‌گردانیم. در مواردی که ممکن است از واژه برداشت اشتباهی شود می‌توان از الگوی {{کذا}} استفاده کرد.
- در مورد اسناد چاپی حروف را به شکل درست تبدیل می‌کنیم مگر اینکه مطمئن شویم عدم درست نوشتن حروف از عمد و به قصد خاصی بوده است.
جدانویسی[ویرایش]
در اسناد قدیمی گاه چند کلمه ربط و غیرربط را به هم چسبیده می‌نوشتند. در این مورد حتماً باید به متن اصلی وفادار ماند.
- حرف ربط «به» معمولاً چسبیده به واژهٔ بعدی نوشته می‌شده است. لذا باید همان شکل را رعایت کرد. مثال: باستثنا، بایران، بییلاق، بطهران، بقدر
- القاب: سلیمانخان
- که: وقتیکه
- درین (در این)، دران (در آن)، ازان (از آن)، ازین (ازین)، ازانها (از آنها)، درامدند (در آمدند) و موارد مشابه را تغییر ندهید.
- «می» را در میآمد، نمیزد، میگفت، میشد و موارد مشابه جدا نکنید و به سند اصلی وفادار باشید.
اعراب‌گذاری[ویرایش]
کتابداران ویکی‌نبشته در پیاده‌سازی‌هایی که انجام می‌دهند معمولاً نشان‌های زیر و زبر و تشدید را پیاده نمی‌کنند. این در حالی است که این اِعراب‌ها صرفاً برای زیبایی نبوده‌اند و می‌توانند اطلاعات خوبی را در اختیار بگذارند. لازم است حتماً پیاده شوند.
- وقتی حرف «ه» همزه ندارد، نباید از خودمان اضافه کنیم.
اشکال خاص[ویرایش]
- «بمرتبهٔ از عرفان رسید که...» همزه‌ای که بالای حرف هـ آمده همان است که امروزه به شکل «ای» نشان می‌دهیم. این مورد را به همان شکلی که در متن اصلی آمده پیاده‌سازی کنید. نهایتاً می‌توانید از {{کذا}} استفاده کنید.
- اگر نوشته شده هیجدهم، آن را به هجدهم تبدیل نکنیم. دویم (منظور دوم)، سیّم (منظور سوم) هم به همین شکل
- گاهی حرف «آ» به شکل الف ساده نوشته شده است. مثل انقدر. لطفاً آن را به «آنقدر» تبدیل نکنید.
- در اسناد دستنویس قدیمی برای جدا کردن بندها از یکدیگر یا نشان دادن اهمیت یک بند از یک خط کوچک بالای یک یا چند واژه استفاده می‌شده است. برای پیاده‌سازی آن باید از الگوی {{روخط}} استفاده کنید.