تذکرة الاولیاء/ذکر ابوحازم مکی
آن مخلص متقی ، آن مقتدای مهتدی ، آن شمع سابقان ، آن صبح صادقان ، آن فقیر غنی ، ابوحازم مکی رحمة الله علیه ، در مجاهده و مشاهده بی نظیر بود ، و پیشوای بسی مشایخ بود ، و عمری دراز یافته بود ، و بوعمرو ثمان مکی در شان او مبالغتی تمام دارد ، و سخن او مقبول همه دلهاست ، و کلید همه مشکلها ؛ و کلام او در کتب بسیار است . هر که زیاده خواهد می طلبد اما از جهت تبرک را کلمه ای چند نقل می کنیم و بر حد اختصار رویم که اگر زیادت شرح او دهیم کلمه ای چند نقل می کنیم و بر حد اختصار رویم که اگر زیادت شرح او دهیم سخن دراز گردد ، و این تمام است که بدانی که از بزرگان تابعین بوده است ، و بسیار کس و از صحابه دیده است ، چون انس بن مالک و بوهریره رضی الله عهما . هشام بن عبدالملک از ابوحازم پرسید که :آن چیست که بدان نجات یابیم در این کار ؟ گفت :هر درمی که بستانی از جایی ستانی که حلال بود و به جایی صرف کنی که به حق بود . گفت :این که تواند کرد ؟ گفت :آنکه از دوزخ گریزان بود و بهشت را جویان بود و طالب رضای رحمان بود و سخن اوست که بر شما باد که از دنیا احتراز کنید که به من درست چنین رسیده است که روز قیامت بنده ای را که دنیا را عظیم داشته بود به پای کنند بر سر جمع ، پس منادی کنند که بنگرید که این بنده ای است که آنچه حق تعالی آن را حقیر داشته است و آنچه خدای دشمن داشته او دوست و عزیز داشته است و انچه خدای انداخته است او برگرفته . وگفت :در دنیا هیچ چیز نیست که بدان شاد شوی که نه در زیر وی چیزی است که بدان اندوهگین شوی اما شادی صافی خود نیافریده است . و گفت :اندکی از دنیا تو را مشغول گرداند از بسیاری آخرت . و گفت :همه چیز اندر دو چیز یافتم یکی مرا و یکی نه مرا . آنکه مراست اگر بسیار از آن بگریزم هم سوی من آید و آنکه نه مراست اگر بسی جهد کنم به جهد خویش هرگز در دنیا نیابم . و گفت :اگر من از دعا محروم مانم بر من بسی دشوارتر از آن بود که از اجابت . و گفت :تو در روزگاری افتاده ای که به قول از فعل راضی شده اند و به علم از عمل خرسند گشته اند . پس تو در میان بترین مردمان و بترین روزگار مانده ای . کسی از وی پرسید :مال تو چیست ؟ گفت :مال من رضای خدای تعالی است و بی نیازی است خلق و لامحاله هر که به حق راضی بود از خلق مستغنی بود . و فراغت او از خلق تا حدی بود که به قصابی بگذشت که گوشت فربه داشت . گفت :از این گوشت بستان . گفت :سیم ندارم . گفت :تو را زمان دهم . گفت :من خویشتن را زمان دهم نکوتر از آن که تو مرا زمان دهی ، و من خود آراسته گردانم . قصاب گفت :لاجرم استخوانهای پهلوت پدید آمده است . گفت :کرمان گور را این بس بود ؟ بزرگی گفته است از مشایخ که به نزدیک بوحازم درآمدم. وی را یافتم خفته . زمانی صبر کردم تا بیدار شد . گفت :در این ساعت پیغامبر را بخواب دیدم صلی الله علیه و سلم که مرا به تو پیغام داد و گفت :حق مادر نگاه داشتن تو را بسی بهتر از حج کردن .بازگرد و رضای او طلب کن . من از آنجا بازگشتم و به مکه نرفتم . رحمة الله علیه .