مقدمه
۱- مؤلف کتاب
مؤلّف این کتاب نفیس که نام آن را نویسنده خود تاریخ نو گذاشته تا آن‌که این لفظ از جهت حروف به حساب جمل با سال ۱۲۶۷ قمری سال تألیف آن درست درآید.
جهانگیرمیرزا پسر سوم عباس‌میرزا نایب‌السلطنه است و به همین مناسبت نام اوست که بعضی مثل نادرمیرزا مؤلف تاریخ تبریز اسم تاریخ نو را تاریخ جهانگیری نیز خوانده‌اند.
مادر جهانگیرمیرزا صبیۀ یار محمد بیک ترکمان آق قویونلو مقیم تبریز بوده و جهانگیرمیرزا از مادر خود چهار برادر و یک خواهر داشته و از آن چهار برادر یکی خسرومیرزا پسر هفتم نایب‌السلطنه است که پس از قتل گریبایدوف چنان‌که می‌دانیم با محمدخان امیر نظام به عذرخواهی به سن‌پترزبورگ رفته است.
تاریخ تولد جهانگیرمیرزا به دست نیامد ولی چون او پسر سوم نایب‌السلطنه است لابد بعد از سال ۱۲۲۲ (سال تولد محمدشاه پسر اول نایب‌السلطنه) شاید دو سه سالی پس از آن تاریخ به دنیا آمده باشد.
جهانگیرمیرزا در زمان حیات پدر طرف مهر و محبت مخصوص او بود و چون جلادت و بی‌باکی و کفایت داشت از همان جوانی به حکومت خوی و سلماس و به فرماندهی لشکریان مقیم آن حدود منصوب گردید و مکرر در جنگ با کردان یاغی و معترضین عثمانی فایق و فاتح آمد و در دورۀ دوم جنگ‌های ایران چنان‌که خود را در همین کتاب به تفصیل می‌گوید شرکت داشت و پس از ختم این جنگ‌ها به سرحدداری حدود اردبیل و طالش و سواحل بحر خزر و حفظ قلعۀ اردبیل نامزد گردید.
پس از رسیدن خبر مرگ فتحعلی‌شاه که در اصفهان (به تاریخ ۱۹ جمادی‌الثانیه ۱۲۵۰ واقع شد) و حرکت محمدشاه از خراسان به تبریز جهانگیرمیرزا به استقبال شاه
