پرش به محتوا

برگه:Tarikhe Now.pdf/۲۵۲

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

حکم حاجی علی عسکر کنده شود حاجی مشارالیه خواهش ایشان را قبول نموده مقنی برای کندن مستراح فرستاد و شاهزاده علی‌نقی‌میرزا سعی در وسعت و گودی مستراح نموده بسیار گود و وسیع ساختند و خاک مستراح را مقنیان حاجی علی عسکر به بیرون منزل کشیده می‌بردند. پس از انجام این مقدمه شاهزاده علی‌نقی‌میرزا از پستوی اطاق خود که دیوار همان پستو دیوار قلعه بود با دست مقنی امین خود شب‌ها به سوراخ کردن دیوار مشغول شده به تأنی و آرام به عمل خود ادامه اقدام می‌نمودند و هرچه مقنی خاک از دیوار قلعه می‌کند علی‌نقی‌میرزا به دوش خود حمل کرده به مستراح جدید البنیان می‌ریخت.

این عمل قریب به سه ماه طول کشید و سنگ‌های عظیمی را که در بنیان بود به نوک تیشۀ خاراشکاف از هم شکافته نقب را به کنار خندق رسانید و روشنی خندق هویدا و نمایان شد. بعد از سرانجام این مهم ظل‌السلطان و امام‌وردی‌میرزا را مطلع و مخبر نموده منصوبۀ دیگری برای خلاصی خود برانگیختند. ظل‌السلطان خواهش آوردن عیال را از دارالخلافه نموده به حاجی علی عسکر تملقات بسیار کرده به تعارفات و تکلفات رضاجوی خاطر حاجی علی عسکر می‌شدند، کسان ظل‌السلطان از دارالخلافه عیال او را آورده بعد از ورود به قلعۀ اردبیل حاجی علی عسکر از کثرت عقل و احتیاط اسب و نوکر ایشان را از قلعه بیرون کرده در شهر جا و منزل داد و شاهزادگان ثلاث فرصت را از دست


(ادامهٔ پاورقی از صفحهٔ قبل)
 

    «مقنی مردی بود واحد العین دولت نام، در اردبیل بنایی پیر استاد محسن نام مرمت جزئی قلعه را دیوانیان به اوستاد مزبور و دو پسر او رجوع می‌کردند، ظل‌السلطان بالاخانۀ بسیار کوچکی در ضلع مغربی آن عمارت که ساکن بود به جهت تفرج به شهر احداث کرد. استاد مشارالیه سررشتۀ نقبی را که در اول احداث قلعه به قانون قدیم برای راه فرار یا خبرگیری ساخته بودند به شاهزاده رکن‌الدوله نمود و خاطرنشان کرد که این سوراخ تا جایی از شهر ممتد است. دولت نقاب به آن نقب که از یک گوشۀ اطاق حرمخانه ابتدا شده بود سرکشی کرد، معلوم شد که عیبی زیاد نکرده است، اندک تنقیه‌ای در بعضی جاها لازم دارد و به مرمت آن پرداخت تا خندق را که دو ذرع بود تنقیه کرد. عقلا می‌دانند که اگر ده ذرع چاهی در زمین بکر کنده شود که عرضا و قطرا دو ذرع و عمق آن ده ذرع باشد خاک آن تلی خواهد شد. بندۀ درگاه جای آن نقب را به رأی العین دیدم، سنگ‌های عظیم که در بنیان با آهک به کار برده‌اند و در میان آب است کلنگ و متین از عهدۀ شکستن آن بر نمی‌آید محتاج به استعمال باروت است. زمین اردبیل به آب نزدیک است، بدون استعمال آهک زیاد سالی ممکن نمی‌شد که پایدار شود خاصه قلعه که خندق او پر آب و عمیق است این نقب را حاجی آقا باطل و پر کرد.»