خوشدلی و خرمی به پایان رسید.
ذکر شمهای از احوال مملکت خراسان و کیفیت آن سامان
در اوایل دولت خاقان مغفور بعد از مراجعت ولیخان قاجار که از طرف پادشاه سعید شهید با شش هزار نفر در مشهد مقدس رضوی به طرز مستحفظ و ساخلو بود نادرمیرزا ولد شاهرخمیرزا ولد رضا قلیمیرزا ولد نادر شاه افشار که از نهیب سطوت لشکریان پادشاه سعید شهید دربهدر دیار آوارگی شده بود از هرات عود نموده مشهد مقدس را به حیطهٔ تصرف خود درآورد و تا شش سال آن ولایت را محل آشوب و غوغا نمود چنان چه در کتاب مآثر سلطانی به تفضیل مذکور است.
پس از گرفتاری او به دست لشکریان خاقان مغفور و قتل او در دارالخلافهٔ تهران در حضور خاقان دو سال مملکت خراسان را به حسینخان سردار مرحمت فرمودند و او نیز به قدر عقل و ادراک خود صورت نظمی به آن ولایت داده بود و پس از مأموریت حسینخان سردار به حکومت و حراست مملکت ایروان شاهزاده محمدولیمیرزا را خاقان مغفور والی مملکت خراسان فرمودند و شاهزادهٔ مذکور نیز به خراسان رفته خوانین آن مملکت را در اوایل حال با خود رام ساخته چند سالی به نحوی گذران فرموده بعد از چندی که عیسیخان تربتی[۱] را به قتل رسانید خوانین سرکش خراسان اتفاق کرده شاهزاده را در مشهد مقدس بیاختیار کرده محبوس نمودند و خواستند که به قتل شاهزاده اقدام نمایند، خوف و سطوت خاقان مغفور مانع این اراده شد بالاخره عذر شاهزاده را از مملکت خراسان خواسته و روانهٔ دارالخلافهاش ساختند و او به عذرهای ناموجه در خدمت خاقان مغفور متعذر آمدند.
خاقان مغفور شاهزاده حسنعلیمیرزا را شجاعالسلطنه لقب داده به خراسانش فرستادند و ایشان نیز به خراسان رفته تدبیری که در انتظام آن مملکت فرمودند آن بود که
- ↑ عیسیخان غلط ناسخ است، اسحقخان قرایی تربتی را شاهزاده محمدولیمیرزا در مشهد مقدس به قتل رسانید اسحقخان خود اول سلسله بود، آباء و اجداد او رعیت و بسیار تنگدست بودند مشارالیه با جوهر ذاتی ترقی کرد و در خراسان مقتدر شد، از حکومت شاهزاده اسمی داشت - جمیع خوانین خراسان تابع امر و نهی اسحقخان بودند - پس از قتل او خراسان پرآشوب شد (نادر).