برگه:TarikhMashrouteh2.pdf/۲۷۶

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

این بودجه برای نخستین بار دررفت دولت با درآمد آن یکسان گردانیده شده بود.

چنانکه گفته‌ایم در سالهای پیش، درآمد دولت پانزده کرور و در رفتش بیست و یک کرور و نیم میبود که هر ساله شش کرور و نیم کم میآمد که میبایست جای آنرا با وام گرفتن پرگردانند. مجلس خواستار میبود که باین کمی چاره اندیشیده شود که دیگر نیازی بوام نیفتد، و کمیسیون خواست مجلس را بکار بسته از چهار راه از دررفتهای سالانه هشت کرور کم گردانید بدینسان:

۱) سالانه بس گزافی که شاهزادگان و دیگران میگرفتند از هر یکی اندی کاست. مثلا شعاع السلطنه ۱۱۵، و ظل السلطان ۷۵، و نایب السلطنه ۲۹ هزار تومان در می یافتند و همچنین دیگران. کمیسیون بهر یکی ۱۲ هزار تومان سالانه نهاد.

۲) فرمانروایان در هر شهرستانی که میبودند مالیات صد سال پیش آنجا را بدولت میپرداختند ولی خودشان چند برابر آنرا از مردم می گرفتند. کمیسیون دست آنان را کوتاه ساخته چنین نهاد که آنچه از مردم گرفته میشود بدولت برسد.

۳) تیول را برانداخت که در جای دیگری روشن گردانیده‌ایم.

۴) بسیاری از درباریان و نیرومندان جو و گندمی را که میبایست بنام مالیات بدولت پردازند نه پرداخته پولش را از روی بهای صد سال پیش میپرداختند. کمیسیون چنین نهاد که خود جنس را بپردازند.

گذشته از این راه سیصد و هشتاد هزار تومان نیز از دریافتی دربار کم کرد. زیرا از هشتصد هزار تومان پول و اند گزافی جنس که دربار سالانه میگرفت هشتاد هزار تومان آن برای درفت دستگاه ولیعهد میبود که در تبریز نشستی، و چون اکنون ولیعهد در تهران در نزد پدر خود میزیست کمیسیون دیگر انگیزه‌ای برای پرداختن آن پول نمیدید. دویست و چهل هزار تومان برای «صرف جیب» مظفرالدین شاه یا بهتر گویم: برای پول پرانیهای او میبود و کمیسیون اکنون جایی برای آن پول پرانی نمیدید. شصت هزار تومان برای ساختن و بسیجیدن «خلعت»

۲۷۵