برگه:TarikhMashrouteh2.pdf/۲۴۱

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

مشاوره و تفهیمی شده باشد بهیچگونه امتیازی که برعایای انگلیس در نواحی ایران واقعه فی ما بین خطوط مذکوره در فصل اول و دویم داده شود ضدیتی نکند و دولت انگلیس نیز بهمین نحو در باب امتیازاتی که برعایای روس در همان نواحی ایران داده شود متعهد است تمام امتیازات موجوده حالیه در نواحی مذکوره در فصل اول و دوم هم بحال خود برقرار خواهد بود

شگفتر این بود که در گفتگوی این پیمان آگاهی بدولت ایران نداده و نماینده ای از این کشور نطلبیده بودند. سپس نیز با آنکه در هشتم شهریور بود که به آن در پترسبورگ دستینه نهادند تنها در هشتم مهر ماه (۲۲ شعبان) بود که آگاهی از آن بوزارت خارجه فرستادند. اگر چه روزنامه حبل‌المتین کلکته از یکسال پیش گفتارهایی درباره بسته شدن چنین پیمانی و زیانهای آن سخنان بسیار رانده و ایرانیان را آگاه گردانیده بود، و سپس چون آگاهی از دستینه نهادن بآن پراکنده گردید، حبل‌المتین تهران یک رشته گفتارهای دیگری نوشت و باز آگاهیهایی داد، و این یکی از انگیزه‌های بنام شدن آنروزنامه گردید.

بهر حال روز دوشنبه دهم مهر ماه (۲۴ شعبان) در مجلس گفتگوی این پیمان بمیان آمده، نامه سفارت انگلیس بوزارت خارجه و متن پیمان خوانده گردید، و برخی از نمایندگان سخنانی راندند. ولی راستی را بیشتر نمایندگان از اندازهٔ زیان آن آگاه نمی‌بودند و از اینرو شور و گرمی که می‌بایست دیده نشد. با اینحال چنین پاسخ داده شد: این پیمان تنها بخود دولتهای انگلیس و روس روانست. ما در کار خود آزادیم، و اگر خواهیم توانیم بیکروسی در جنوب، یا بیک انگلیسی در شمال امتیازی دهیم، و بدینسان گردن نگزاردن خود را بآن پیمان آشکار گردانیدند.

در بیرون نیز این پیشآمد بآزادیخواهان گران افتاد، و دولت انگلیس که از آغاز جنبش مشروطه، پشتیبانی بآزادیخواهان نموده در میان ایشان جایگاه ارجمندی یافته بود، با این پیشآمد از آنجایگاه پایین افتاد و رنجش بسیار رخ داد. سفارت انگلیس این دریافته نامه‌ای

۲۴۰