داشته با نسخههائی از قبیل همین سلسله نسخههائی که وصف کردیم کار کردهاند. ترجمۀ خلاصه مانند مرحوم براوان نیز مبتنی بر همین گونه نسخهها بوده است.
از این طایفه نسخهها قریب ده نسخه را نگارنده دیده و در دست داشته است یکی نسخۀ ج که ملکی خود اوست و ابتدا بمرحوم رضا قلیخان هدایت متعلّق بوده و در بعضی از حواشی آن یادداشتهائی بخطّ آن مرحوم باقیست دیگر نسخههای متعلّق بجناب آقای اسفندیاری رئیس مجلس شورای ملی و حضرت دانشمند امجد آقای تقوی رئیس دیوان عالی کشور مدّ ظلّهما و نسخ مدرسۀ سپهسالار طهران و کتابخانۀ ملّی و موزۀ باستانشناسی و نسخۀ مقابلهشده با نسخ آقای حاج حسین آقا ملک و کتابخانۀ مدرسۀ سپهسالار و کتابخانۀ مجلس که بتوسّط دوست فاضل عزیز نگارنده آقای مدرّس رضوی فراهم آمده و ایشان آنرا برای انجام این خدمت از راه لطف بنگارنده سپردهاند و چند نسخۀ دیگر که دیده شده. امّا همۀ این نسخ صرف نظر از تاریخ کتابت که در همۀ آنها چنانکه گوشزد شد از ۱۰۰۰ هجری جلوتر نیست گوئی عین یکدیگرند و هرجا که غلطی یا تحریفی در متن باشد یا سقطی دیده شود هیچیک را در رفع اشکال بر دیگری امتیازی نیست.
۲ – نسخۀ الف
این نسخه که تاریخ انجام تحریر جلد اوّل آن ماه صفر و جلد دوّم آن ماه ربیعالاوّل ۹۷۸ هجری است نسخهایست در ۱۵۱ ورق بقطع بزرگ ۳۰ × ۲۲ سانتیمتر و هر صفحۀ آن شامل ۲۵ سطر است. نسخۀ تاریخ رویان اولیاءاللّه آملی نیز چنانکه اشاره شد بهمین قطع و خطّ سابقاً ضمیمۀ این نسخه بوده ولی بعدها آنرا از این نسخه جدا کردهاند و حالیّه نمیدانم که آن کجاست و در تصرّف کیست.
مجموع این دو نسخۀ نفیس ابتدا ملک آقای تقی کیانی مازندرانی (معتصمالملک) از دوستان نگارنده بوده و ایشان لطفاً آنرا در حدود سال ۱۳۰۳ شمسی مدّتی باینجانب بامانت سپردند و در همان ایّام از آن استفادههای بسیار شد.
درست نمیدانم بچه کیفیّت این مجموعه دست بدست گشت تا آنکه آن (باستثنای قسمت تاریخ رویان که جدا شده) بتصرّف آقای محمّد رمضانی مدیر با همّت کتابخانۀ خاور آمد و ایشان آنرا برای آنکه کار چاپ تاریخ طبرستان که سالها در تهیّۀ