پرش به محتوا

برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۷۸۹

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

هرچند عدۀ سپاهیان چنین زیاد بود، با وجود این من گمان می‌کنم، که عدۀ خدمۀ قشون و ارّابه‌ها و سفاین حمل و نقل آذوقه و کشتیهای دیگر، که با بحریه ملازمت داشت از عدد مزبور می‌گذشت، یا به هرحال از آن کمتر نبود، ولی من فرض می‌کنم، که عدۀ اینها با عدۀ سپاهیان مساوی بوده. در این صورت خشیارشا به سپیاس و ترموپیل پنج میلیون و هشتاد و سه هزار و دویست و بیست نفر آورد. این بود عدۀ مردمانی، که از دنبال خشیارشا روانه شدند. اما عدّۀ زنان نان‌پز و زنان غیر عقدی و خواجه‌سرایان را کسی نمی‌تواند معین کند و نیز عدد مالهای ارّابه و بنه و سگ‌های هندی معلوم نیست. پس برای من باعث حیرت نیست، که در بعض رودها آب برای سیر کردن این عده کافی نبود. بعکس باعث حیرت است، که چگونه آذوقۀ این مردمان را می‌رسانیدند فی‌الواقع، اگر تصوّر کنم، که به هریک از افراد روزی لااقل یک شنیس [۱](خنیک) گندم می‌دادند برای کلیۀ قشون ۱۱۰۳۴۰ مدیمن[۲] گندم لازم بود (شنیس معادل [۳]٬۰۷ لیطر و مدیمن ۵۱٬۷۹ لیطر بود).[۴]

قوت زنان و خواجه‌ها و مالهای ارّابه‌ها و بنه و سگ‌ها و شترهای اعراب را در اینجا منظور نکرده‌ام. در میان این عدۀ کثیر کسی از حیث صباحت منظر و قدّ رسا لایق‌تر از خشیارشا نبود، که چنین قدرتی را دارا باشد».

این است ارقامی، که هرودوت نوشته و بدیهی است، که بسیار اغراق‌آمیز است، با صرف‌نظر از اینکه در نوشته‌های او تناقضی هست، مانند اینکه سه هزار کشتی را بالاتر کشتی دراز و حمل و نقل قلمداد کرده بود و در اینجا آنها را کشتی جنگی و هرکدام را دارای هشتاد نفر سپاهی دانسته.

مورّخین قرون بعد، هرچند که این ارقام را اغراق‌آمیز می‌دانستند، باز اغلب آنها بیک میلیون و دو میلیون قائل بودند، ولی اخیرا و، خصوصا از پنجاه سال به این طرف، که تاریخ مشرق قدیم و ایران بیشتر مورد مداقه شده و وسایل دنیای عهد قدیم را در نظر گرفته‌اند، از این ارقام خیلی کاسته، ولی چون نتوانسته‌اند



  1. Chenice.
  2. Medimne.
  3. Chenice.
  4. یک لیطر آب‌مقطّر تقریبا معادل سیزده سیر است.