آتس حرکت کرده و از چند شهر گذشته سپاهی و سفاین از این شهرها گرفت.
بعد بطرف خلیج ترم رانده بدان درآمد و در کنار رود آکسیوس[۱] لنگر انداخت.
در این احوال خشیارشا از آکانت حرکت کرده از راه خشکی به ترم رسید. در این راه شیرها به شترهائی، که آذوقه میبردند، حمله کردند، توضیح آنکه شبها از جاهای خود بیرون آمده متعرّض کس یا حیوانی نمیشدند و فقط به شترها حمله میکردند. هرودوت گوید، که برای او این مسئله باعث حیرت است، و حال آنکه شیرها قبل از آن شتر ندیده و قوّت آن را نیازموده بودند. بعد مورّخ مذکور گوید، که در این صفحات شیر و گاو وحشی زیاد است و مأوای شیرها بین رود نستوس و رود آخلواوس میباشد، زیرا در جائی از اروپا، یعنی در مشرق، از آن طرف نستوس و در مغرب از ماوراء آخلواوس، اثری از شیرها نیست.
تسخیر ولایات شمالی یونان
بعد از ورود به ترم خشیارشا اردو زد و امتداد اردو از این شهر و میگدونی[۲] تا رود لیدیاس[۳] و هالیاکمن[۴] بود. او از این شهر کوههای بلند تسّالی را موسوم به المپ و اسسا[۵]تماشا کرد.
هرودوت گوید «تسّالی در ابتداء دریائی بود، چه این صفحه را از هر طرف کوههائی احاطه کرده. پنج رود از کوهها باین صفحه جاری است، ولی بعدها به عقیدۀ اهالی این محل، خدایان دریا و زمینلرزه شکافی در کوه و تنگی از آن بطرف دریا ایجاد کردند، چنانکه حالا آب رودها از این تنگ بدریا میریزد. این عقیده باید صحیح باشد، زیرا برای من روشن است، که تنگ مزبور بر اثر زمینلرزه احداث شده» چون راه قشون خشیارشا از این معبر باریک بود، چه به او گفته بودند، که این راه از هر راهی بیخطرتر است، خواست مصب رودها را تماشا کند و در کشتی صیدائی نشسته بمصب رود پنه[۶] درآمد و از آن در حیرت شد. بعد مطلعین را خواسته پرسید، که آیا ممکن نیست این رود را برگردانند، تا از راه