آتس کوه بزرگیست، که دامنۀ آن بدریا می‌رسد و برزخی تشکیل می‌کند، که شبیه شبه جزیره است. عرض این برزخ دوازده استاد است (تقریبا دو هزار و دویست ذرع). در این برزخ شهرهائی است، که به ارادۀ شاه پارس، پس از حفر کانال، مبدّل به جزایری شدند (اگرچه هرودوت عرض و عمق ترعه را معین نمی‌کند، ولی، چنانکه اندازه گرفته‌اند، عرض ۹۰ و عمق از ۲ تا هشت پا بوده. م.). کندن این کانال بعهدۀ مردمان مختلف موکول شد و هر مردم قسمتی را از آن کندند. کارگرها بسه قسمت تقسیم شدند.
قسمت اوّل، که از همه پائین‌تر بود، خاک را به دوّمی می‌داد و او به سوّمی و این آخری خاک را بیرون می‌ریخت. چون پهنای کانال را از بالا به پائین بیک اندازه معین کرده بودند و دیوارۀ کانال بخطّ راست پائین می‌آمد، خاک بالای دیواره‌ها شروع بریزش کرد، ولی فینیقیها در قسمت خود چاره‌ای قبلا پیش‌بینی کرده عرض کانال را در بالا دو مقابل عرض آن در پائین گرفته بودند. بعدها در چمنی، که مجاور این محل است، فینیقیها بازاری برای مال‌التجارۀ خود تأسیس کردند.
هرودوت گوید: به عقیدۀ من خشیارشا بواسطه غرور فرمود، این کانال را حفر کنند، تا قدرت خود را نشان داده از خود آثاری گذارد، و الاّ ممکن بود بی‌این همه زحمت کشتی‌ها را از خشکی بکشند (مقصود مورّخ مذکور این است، که می‌توانستند کشتی‌ها را از دریا به خشکی آورده و از این برزخ عبور داده باز بدریا بیندازند. م.) و خواست عرض این کانال بقدری باشد، که تا دو کشتی تری‌رم[۱] بتوانند پهلو به پهلو حرکت کنند. مردمانی را که به کندن کانال گماشته بودند، بعد مأمور کردند، پلی بر رود ستریمون (سترومای کنونی. م.) در تراکیّه بسازند. در همین احوال خشیارشا امر کرد، مصریها و فینیقیها انبارهائی برای آذوقه ترتیب داده، جاهائی برای این انبارها انتخاب کنند، که با حوائج قشونی موافقت داشته باشد و در جنگ یونان افراد لشکر و مال‌های بنه دوچار قحطی نشوند: از مردمان آسیا عدّه‌ای مأمور
- ↑ Triremes (کشتی‌هائی بود در عهد قدیم، که پاروزنان آن بسه صف می‌نشستند. صف دوّمی لای صف اوّلی و سوّمی بالای دوّمی).
