سلسلۀ ساسانی پس از جنگ نهاوند
مدت سلطنت این سلسله در ایران ۴۱۶ سال بود ولی انقراض این دودمان با زوال دولت ساسانی توأم نبود زیرا چنانکه از نوشته‌های مورخین چینی می‌توان استنباط کرد یزدگرد سوم زمانی که با اعراب در زدوخورد بود در سال شانزدهم هجری (۶۳۹ میلادی) سفارتی به دربار چین فرستاده و کمکی خواسته است و لیکن فغفور چین بواسطۀ دوری ایران از چین امتناع نموده بعد از فوت یزدگرد پسر او فیروز سوم خود را شاه ایران خوانده و امپراطور چین او را بدین سمت شناخته پس از آن فیروز در کوههای طخارستان [۱]مانده و در صدد جمع‌آوری قشون برای جنگ با اعراب برآمده کمکی هم از چین خواسته است و دولت چین باز امتناع کرده و لیکن پادشاه طخارستان که چندی از طرف اعراب راحت بوده به او کمک کرده و او را شاه ایران دانسته پس از آن در ۶۶۱ میلادی دولت چین ممالک غربی خود را مرتب کرده و ضمناً ترکهای ترکستان را شکست داده بعد دولتی باسم ایران تشکیل و پادشاهی آن را به فیروز تفویض نموده است این مملکت (تزی‌کیک) [۲]نام داشته و معلوم نیست کجا بوده بعضی تصور می‌کنند که شاید در انتهای شمالی سیستان بوده و لیکن به حقیقت نزدیکتر است که فرض کنیم نزدیک سیحون بوده زیرا به آنچه چینیها در باب مطیع کردن ترکستان شرقی می‌نویسند نزدیکتر است در هر حال بعد از چندی فیروز بواسطۀ حملات مسلمین نتوانسته در شهر تزی‌کیک بماند و فرار کرده به چین رفته و در ۶۸۴
________________________________________
