بسمه تعالی
مدخل
تذكّر موضوع اين كتاب چنانكه اسم آن مى‌نمايد تاريخ ايران قديم است.
براى حصول اين مقصود در بادى امر چنين بنظر مى‌آمد كه بايد كتاب را موافق ادوار به قسمتهائى تقسيم كرده بشرح وقايع و حوادث هر قسمت مرتبا پرداخت و پيشرفت، ولى پس از قدرى تأمل در تعقيب اين نظر ترديد حاصل شد، زيرا ايران قديم در يكى از دوره‌هاى عمر خود بترتيب تاريخى نخستين دولت جهانى[۱] بشمار مى‌رفت[۲] و مشرق قديم را شامل بود. در دوره‌هاى ديگر عهد باستانى‌اش هم، اگر تمام مشرق قديم را در بر نداشت، باز مهم‌ترين دولت آن محسوب مى‌شد.
پس براى فهم تاريخ قديم ايران مقتضى است بدانيم كه مقصود از مشرق قديم چيست، از گذشته‌هاى چه مللى تاريخ آن تركيب يافته و چه مقامى را اين ملل در دنياى قديم حائز بودند. معلوم است كه مشرق قديم را در مدخل تاريخ ايران نمى‌توان شناساند زيرا در اين صورت كتابها بايد نوشته شود و اين خود كارى است خارج از موضوع اين كتاب، ولى چون سكوت محض هم منافى با فهم وقايع ايران قديم است، ناگزير بايد كلياتى از مشرق قديم در مدخل و در جاهائى كه با موضوع مناسبت دارد گفته شود. بيان اين كليات خواننده را از مطالعۀ كتبى،
