و گل رس است. دمرگان از مقایسۀ این اشیاء با اشیائی، که در مصر بدست آمده، عقیده داشت، که این اشیاء متعلق بهشت هزار سال ق. م است، ولی عالم دیگر کینگ[۱] باین عقیده است که شباهت این ظروف سفالی بظروف سفالین مصری سطحی است و ساخت و شیوۀ آنها شبیه‌تر بظروف و اشیائی است، که در ماوراء دریای خزر[۲]، استراباد[۳] و دره‌گز یافته‌اند. از اینجا و از قرائن دیگر گمان می‌کنند، که تمدّن عیلامی در جاهای خیلی دور دست انتشار یافته بود، بین ماوراء دریای خزر، عیلامیها و سومریها ارتباطی وجود داشت و شاید این مردمان از طرف شمال آمده بودند، از طبقۀ عهد حجر، که پائین رفته‌اند، تا شش پا چیزی نیافته‌اند. جهت این است که مردمی با تمدّنی عالی‌تر بر بومیها استیلا یافته و خانه‌های آنها را خراب کرده، بعد بقدر شش پا خاک ریخته، روی آن ابنیه ساخته‌اند. بالاتر طبقه‌ای است که دمرگان آن را متعلق به عهد قدیم می‌داند[۴]. از اشیائی که پیدا شده ظروف سفالین خیلی کمتر است. اشیاء این عهد بیشتر از مرمر سفید است، که روی آنها نقاشی شده و نیز عبارت است از گلدانهای لعاب‌دار و لوحه‌هائی از گل رس که بر آنها خطوطی نوشته‌اند.
دمرگان این اشیاء را متعلق به چهار هزار سال ق. م می‌داند.
قرون تاریخی عیلام بسه قسمت تقسیم می‌شود: [۵] - عهدی که تاریخ عیلام ارتباط کامل با تاریخ سومریها و اکدیها دارد (از ازمنۀ قدیمه تا ۲۲۲۵ ق. م).
[۶] - عهدی که گذشته‌های عیلام با تاریخ دولت بابل مربوط می‌باشد (۲۲۶۵ - ۷۴۵ ق. م). [۷] - دوره‌ای که طرف عیلام دولت آسور جدید است (۷۴۵ - ۶۴۵ ق. م).
عهد اوّل
در این عهد تاریخ عیلام تاریک است. با وجود این دیده می‌شود که پاتسی‌های سومر و اکد، چنانکه گذشت، با عیلامیها جنگهای دفاعی می‌کنند، اگر هم گاهی غلبه می‌یابند، تسلط آنها بر عیلام دوامی ندارد و بالاخره عیلام بر سومر و اکد دست یافته دولت این مردمان را برمی‌افکند. چون بالاتر وقایع ذکرشده، تکرار را در اینجا زائد می‌دانیم.
