در نتیجه آرسان نیز بقتل رسید و پس از آن اردشیر، که خیلی پیر بود، دیگر نتوانست تحمّل این فقدان را کند و بزودی درگذشت.
فوت اردشیر
راجع بسنّ و مدّت سلطنت او روایات مختلف است: پلوتارک گوید در سنّ ۹۴ سالگی در سال شصت و دوّم سلطنت خود فوت کرد (اردشیر، بند ۳۸). دی‌نن هم همین عقیده را داشته. دیودورسی سی‌لی نوشته (کتاب ۱۵، بند ۹۳)، که ۴۳ سال سلطنت کرد و در سال سوّم المپیاد ۱۰۴ فوت کرد. بنابراین حساب فوت او در ۳۶۲ ق. م روی داده. بعضی فوت او را در ۳۶۰ ق. م دانسته‌اند، ولی نلدکه گوید، که در ۳۵۸ ق. م درگذشته و ۴۶ سال سلطنت کرده (تتبّعات تاریخی الخ، صفحهٔ ۱۱۵).
خانوادهٔ اردشیر
خانوادهٔ این شاه، به اندازه‌ای که اسامی اشخاص در تاریخ ذکر شده، عبارت بود: از ملکه، که استاتیرا نام داشت و زنان زیاد دیگر که، چنانکه گذشت، گویند عدّه‌شان به ۳۶۰ می‌رسیده. از پسران او این نام‌ها ذکر شده: داریوش، آریاسپ، اخس، آرسان (که باید ارسام باشد).
از دختران او اینها معلوم‌اند: اخا[۱] و نیز آتس‌سا، آمس‌تریس (هر دو زنان اردشیر بودند)، آپاما (زن فرناباذ)، ردگونه (زن ارنت).
خصائل اردشیر دوّم
از آنچه راجع به وقایع سلطنت اردشیر دوّم (باحافظه) گفته شد صفات او معلوم است و گمان می‌رود، که بسط مقال لازم نباشد. اگر بخواهیم در چند کلمه او را توصیف کنیم، باید گفت، که شاهی بوده: تنبل و راحت‌طلب، غالبا ملایم و گاهی شدید العمل، عادتا ضعیف النفس، امّا پرجرئت، وقتی صلاح خود را در شجاعت می‌دید، بی‌قید، فعّال ما یشاء، شهوت‌پرست. بی‌قید، یعنی امور را به طبیعت وامی‌گذارد. فعّال ما یشاء، یعنی هرچه می‌خواست، می‌کرد و پابند قوانین و عادات نبود. از مورّخین عهد قدیم پلوتارک در چند مورد او را ستوده. بعض گفته‌های او بالاتر (صفحهٔ ۹۹۴) گذشت و در خاتمهٔ کتاب خود راجع به اردشیر گوید (اردشیر، بند ۳۸): «اردشیر برأفت شهرت
- ↑ Ocha.
