قرون بعد چیزهائی در کتاب او داخل کرده‌اند.
موسی‌خورِن
در نیمۀ دوّم قرن چهارم میلادی تولد شده (در باب زمان حیات او چنانکه بالاتر گفته شد اختلاف است). او از شاگردان مسروپ[۱]، که خطّ ارمنی را اختراع کرد، بشمار می‌رود. مورّخ مذکور تحصیلات زیاد کرده بود و بدفاتر مشرق زمین و کتابخانه‌های یونان، سوریه و مصر دسترسی داشت.
چون زبان سریانی و یونانی را خوب می‌دانست، کتابهای زیاد ترجمه کرد، از جمله «زندگانی اسکندر» است که به کالیستن دروغی نسبت می‌دهند. بعد مسافرتی بمصر و آتن و روم کرد و اسنادی بدست آورد، که برای نوشتن تاریخ ارمنستان بکار برد.
در این نوشته‌ها او اقتباسات زیاد از ادبیات یونان کرده و معلوم می‌شود که قسمتهائی از ادبیات مزبوره گم شده، زیرا موسی‌خورن اسم اشخاصی را از یونانیها می‌برد، که اکنون برای ما مجهول‌اند و بنابراین قطعاتی از نوشته‌های مورّخین و نویسندگان یونانی در کتاب موسی‌خورن تا زمان ما محفوظ مانده. کتابی که او در جغرافیا نوشته، خلاصه‌ای است از خلاصۀ (پاپ پوس اسکندرائی)[۲] و در مقدمۀ این کتاب اسامی چند نفر جغرافیادان یونانی را ذکر کرده.
الیزه وارتابد[۳]
او در قرن پنجم میلادی می‌زیست. وارتابد لقبی است که به او داده‌اند و بمعنی فاضل، یا چنانکه امروز گویند دکتر[۴] است.
مولدش معلوم نیست، همین‌قدر میدانند که در جوانی در جزو سپاهیان وارتان مامی‌گونی بوده، وقایع جنگهای او را یادداشت کرده و بعد در «تاریخ وارتانیان» گنجانده.
این جنگ‌ها با ایرانیان می‌شد، زیرا یزدگرد دوّم می‌خواست ارمنستان بمذهب زرتشتی باقی بماند. معلوم است که نوشته‌های او هم اطلاعاتی راجع بتاریخ این زمان ایران قدیم می‌دهد.
لازار فاربی[۵]
از یکی از خانواده‌های نجیب ارامنه بود و در قصر (آشوشا)[۶]امیر کوکارک[۷] و ایبریها (گرجی‌ها) تربیت یافت. بعد در سلک
