برگه:Tarikh-e-Sistan Bahar.pdf/۴۱۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.
–۳۸۰–

خطبه کردن امیر جغری

پس روز آدینه بیست و پنجم این ماه، شهر آذین[۱] بستند از درسرای ارتاشی تا در بتان،[۲] و همه بخود و مغفر و زره و جوشن و دیبا بیاراستند، و بسیاری درم و دینار ریختند از ضرب جغریک[۳] تا بمسجد آدینه اندر رفت، و چون خطبه کردند بنام امیر جغری، چندانی درم و دینار ریخته بودند که هر که کمتر یافته بود از مردمان مسجد، بیست و سی دینار یافته بودند، و اندران وقت طالع عقرب بود، قریب [به] بیست درجه، و مریخ اندر اسد بسه درجه، و خورشید اندر سرطان [به] بیست و پنج درجه، و ماه اندر جوزا بنوزده درجه، و رخل اندر حمل [به] بیست و هشت درجه، و مشتری اندر آن [به] بیست و نه درجه، و زهره اندر جوزا بیازده درجه، و عطارد اندر اسد بچهارده درجه.


  1. آذین بمعنی آئین بستن است، و از ریشه «آذوبنک» پهلویست بمعنی رسوم و شعایر و آداب ملی و آئین، و از ین یک ریشه پهلوی چند لغت منشعب شده است: آئین - آذین - آئینه - آینه - آدینه (جمعه) و هر کدام بیک معنی خاص استعمال میشود و اصل آنمعانی همه از یک معنی واحد است که «آذوبن» بمعنی آیین و شعایر ملی باشد.
  2. در اصل «بنان» بوده و بعد یک نقطه اضافه کرده اند و چنین دری در فهرست درهای شان چنانکه در اول کتاب ذکر کرده ایم نیست مگر اینکه مصحف «باب بارستان» و یا «نستان» حاشیه اصطخری ص ۲۴۰ باشد.
  3. در پهلوی همه جا یا نسبت با کاف همراه است مانند «آسوریک» بجای «آسوری»، و خراسانیک بجای خراسانی ولفظ «ضرب جغریک» بنظر میرسد که کافش از آن بابت باشد، و این تنها موردیست که این املاء کهنه بعد از اسلام دیده میشود - و نمی شود گفت مراد «ضرب چغربک» است که مقصود جغری بیک باشد - چه در این کتاب هیچ جا جغری بیک ذکر نکرده و همه جا جغری تنها و طغرل تنها با بضمیمة امیر ذکر میکند و بنظر حقیر اینجا محققا «جغریک» بمعنی مذکور در فوق است و ظاهرا چون کلمه جغری خود دارای یائی در آخر بوده در مورد نسبت از کاف قدیم که با یاهای نسبت همراه بوده استفاده شده است. والله أعلم