گفتار سومین: سالاریان در آذربایگان و اران و ارمنستان
بنیادگذار این خاندان سالار مرزبان پسر محمد پسر مسافر کنکری است. محمد را چنان‌که نوشتیم سه پسر بود: وهسودان، مرزبان، صعلوک. مسعر بن مهلهل مرزبان را پسر میانه محمد می‌خواند۱. ولی معلوم نیست کدامیک از وهسودان و صعلوک پسر بزرگترین بوده است.
سالاریان معلوم است که شاخه‌ای از کنکریان بودند ولی نام «کنکری» یا نام دیگری برای ایشان در تاریخ‌ها دیده نشده و در زمان خودشان نیز «سالاری» معروف بودند. سالار مرزبان بنیادگذار ایشان یکی از فرمانروایان بزرگ و به‌نام روزگار خود بود و کارها و جنگ‌های او که خوشبختانه خبر و داستان بیشتری از آنها در دست است هوشیاری و خردمندی و دلیری و مردانگی او را به خوبی نشان می‌دهد.
هریک از آذربایگان و اران و ارمنستان سرزمین پهناور بزرگی است و همواره این ولایتها نشیمن نژادهای گوناگون و کیشهای رنگارنگ بوده و از گفتن بی‌نیاز است که حکمرانی بر این سرزمین‌ها کار آسانی نیست.
به ویژه در آن زمان‌ها که گذشته از ارمنستان و داستان‌های تاریخی این ولایت با
________________________________________
(۱) . معجم البلدان، کلمه سمیران دیده شود.
شهریاران گمنام جلد ۱
