برگه:Shahname-Turner Macan-01.pdf/۵۴

۳۶

بجای آورد چنانچه بموضع خود شرح داده آید حکایت آن بود که جمع حساد طعن فردوسی میکردند و او را بفلسفه و اعتزال و رفض و هر عیبی دیگر که توانستند نسبت کردند از جهت این

بیت

	✽ به بینندگان آفریننده را ✽			✽ نه بینی مرنجان دو بیننده را ✽

او را معتزلی گفتند یعنی ظاهر این بیت دلالت میکند که رویت ممکن نیست همچنانکه مذهب اعتزال است و بواسطهٔ این

ابیات

	✽ نگه کن باین گنبذ تیز گرد ✽			✽ که درمان ازویست وزو نیز درد ✽
	✽ ازو زار گردی ازو سرفراز ✽			✽ و زو دان فزونی و هم زو نیاز ✽

گفتند او فلسفی است چه این سخن بآن دلالت میکند که هرچه در جهان واقع میشود همه از تاثیر فلک است چون درد و درمان و کمال و نقصان و امثال آن و این مذهب فلسفه است که اسناد حوادث بافلاک میکنند و ازین

ابیات

	✽ نه گشت زمانه بفرسایدش ✽			✽ نه از رنج و تیمار بگزایدش ✽
	✽ نه از جنبش آرام گیرد همی ✽			✽ نه چون ما تباهی پذیرد همی ✽

گفتند این بیتها دلالت میکند که حرکات افلاک و اوضاع علویات بر هین طریقه همیشه خواهد بود و تغیر بآن راه نخواهد یافت و این مذهب دهریان‌ست و ابیات که دلالت برفض میکند خود بسیار است