در امور اجتماعی مشرب استوارت میل متمایل به آزادی است، افراد باید در زندگانی مختار باشند تا استعداد خود را بتوانند بروز بدهند ، اما در هیئت اجتماعيه فشار و تضعیتی که از ملاحظه ورعايت افکار عامه بر آزادگان وارد می آید، غالبا سخت تر از استبدادحکومت است ، راست است که عامه از خودرأی ندار ندوتابع افکاری هستند که مربیان و قائدان به ایشان القا می کنند ، ولیکن درد اینجا است که عامه غالبا کسانی را به رهبری اختیار می کنند که در عالم انسانیت چندان از خودشان برتر نیستند ، با اینحال افکاری در میان ایشان غلبه می کند که احساسات لطیف اهل دل را خفه می سازد، ومانع بروز وظهور آنها میشود و ترقی عالم انسانیت متوقف و بطنی می گردد.
بخش دوم
چارلز داروین
«داروین» با آنکه از دانشمندان صاحبظر است از فیلسوفان شمرده نمی شود ، بلکه از علمای علوم طبیعی است ، ولیکن تحقیقات علمی او منتهی به نظری شده که معروف به رأی داروین می باشد . و آن یکی از مهمترین نظریاتی است که در علم به ظهور رسیده . و از اصول مبانی فلسفه شده است . بنابراین آن را بایدا گرهمه به اجمال هم باشد بشناسانیم که تا آن شناخته نشود به فلسفه امروزی به درستی پی برده نخواهد شد . از این گذشته رأی داروین در دنیا غوغا کرده، . آوازه آن به گوش مردم ما نیز رسیده ، وموضوع بحث هم گردیده است . ولی آن اندازه که ما آگاهیم تا کنون برای دانش پژوهان ما بیان وانی و روشنی از آن نکرده اند، از این رو کمال مناسبت بلکه لزوم دارد که ما به این کار بپردازیم .
***
«چارلز داروین»[۱] در سال ۱۸۰۹ در انگلستان زاده، و در آغاز
- ↑ Charles Darwin
