و آن را یک بار بشاهد «خود را کوشیدن» آوردهام و بار دیگر بشاهد «خود را گوش داشتن»، زیرا که بهر دو صورت میتوان خواند و به هر یک از دو معنی ممکن هست که بکار رفته باشد، اگر چه وجه دوم ارجح است.
فهرست بالنّسبة کاملی از آن لغات که در متن کتاب آمده است و مستحقّ توجّه خاصّ بوده است، خواه آنها که در حواشی توضیح شده است و خواه برخی که بی توضیح و تفسیر مانده است، پس از ختم متن بطبع رسیده است و امید میرود که این فهرست بحال مستفیدان مفید افتد. در آن فهرست و در این تمهید مختصر چیزی در باب نکات صرف و نحوی و استعمال افعال و صیغ خاصّ گفته نشد. تعلیقات مفصّل و مقدّمهای مشروح نیّت دارم بنویسم و همراه متن بقطعی دو برابر قطع کتاب حاضر منتشر کنم؛ در آنجا این وظیفه ادا خواهد شد.
نقل کلیّه نسخه بدلها و نشان دادن اختلافات تمامی نسخ در مورد همه کلمات مشکل بود، و کتاب را به پنج برابر آنچه هست میرسانید، زیرا که بیامانتی نسّاخ و اعتقاد هر یک از ایشان به اینکه از همهٔ شعرا و نویسندگان با فهمتر و باذوقتر و عالمتر است باعث شده است که اگر ده نسخه از کتابی که در هشتاد هزار کلمه باشد بیابیم و آنها را با هم مقابله کنیم غالبا برای هر یک از کلمات آن پنج نسخه بدل خواهیم داشت. ممکن بود بجای دوازده نسخهای که ملاک کار خود ساختهام با دو سه نسخه بیشتر کار نکنم ولی در عمل معلوم شد که گاهی ضبط نسخهای متأخّر ممدّ و مؤیّد قراءتی میشود که در ده نسخهٔ قدیم بصورت دیگری آمده است. پس نسبت به دیباجهٔ مترجم تمامی موارد اختلاف نسخ را بر طبق هر دوازده نسخه قید کردم و در جدول اختلاف قراءات که در آخر چاپ بزرگ و مفصّل کتاب خواهد آمد درج کردم تا نمونهای بدست خوانندگان داده شود، و نسبت بباقی کتاب فقط أهمّ موارد را ثبت کردهام. معدودی از آن اختلاف قراءات و نسخه بدلها، مخصوصا آنجا که ناچار به ترک ضبط اساس بودهام، در حواشی پای صفحات قید شده است.
قبل از توصیف نسخ ملاک کار و تعریف کتب مأخذ ترجمهها و تفسیرها و شروح و